Πέμπτη 27 Ιουνίου 2013

"Υδρίες ανάσες". Κριτική της Σοφίας Στρέζου


Και να που η νέα ποιητική συλλογή του Τάκη Τσαντήλα, που εκδόθηκε τον Φεβρουάριο του 2010 από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ, έφτασε, για να ταξιδέψει άλλη φορά στην περιπλάνηση των λέξεων του ποιητή.
"Υδρίες ανάσες", ανάσες που το ελάχιστο της πνοής, μεγιστοποιείται και γίνεται η αφετηρία για το πέταγμα, από πληγή σε πληγή στην αποπλάνηση του λόγου, με την συγκίνηση που φέρνουν λέξεις ανάδρομες, αγαπημένες εκφράσεις που πεταρίζουν το ίδιο καλά σε δειλινά και νύχτες, για να συναντήσουν το αμετακίνητο της θλίψης, που διασταυρώνεται με ψιθύρους στην φυγή ονείρων, προσμένοντας νέες συναντήσεις στο θόλο τ' ουρανού.
Δεν φεύγει, δεν αποφεύγει, δεν υπεκφεύγει να συνομιλήσει ανοιχτά, για ότι τον συγκλονίζει στην υπέροχη και ταυτόχρονα ουτοπική διαδρομή στα πεδία της γραφής, στους κύκλους που συνομιλούν με κύματα ταξιδιάρικα σε θάλασσες ανοιχτές.
Μοιράζεται εξομολογήσεις και τις αφήνει να εκτεθούν την ώρα που συνουσιάζεται με άδειες γραμμές, για να γεμίσουν από το φως της γραφής του. Είναι η δική του αλήθεια σε μια κατάθεση γνώριμου ύφους που ταυτοποιεί το ενυπόγραφο και ιδιαίτερο γράψιμο στην γεωγραφία της ποίησης.
Είναι ένας διάλογος προσωπικός, εκ βαθέων, που αφήνεται να ξεδιπλωθεί στα μάτια των αναγνωστών, διατηρώντας τον ομφάλιο λώρο, που διατηρεί με τους φίλους στα αναγνωστήρια που σεργιανούν οι λέξεις. Τεθλασμένες ανάσες που σαν φωτιά καίνε ιριδίζοντα σκοπευτήρια, σε απένθητες καταδύσεις.
Είναι εκείνος που αφουγκράζεται με φωνή γερμένη στους ώμους, μένοντας στάσιμος, μαθητής στην ίδια τάξη, αμετανόητος εραστής, αλιεύς πόθων, κυρίαρχος συναισθηματικών ατοπημάτων, στα νοήματα ερωτικών διαδρομών. Εδώ οι λέξεις δεν απεργούν σε άσωτους καιρούς στις κατεβασιές των άστρων. Γιατί τι άλλο είναι η ποίηση του Τάκη Τσαντήλα, μικρά αστεράκια που δείχνουν τον δρόμο, στις ατραπούς μεθυσμένης ερωτικής γραφής ενορχηστρωμένης με σιωπές και θύμησες στην περιήγηση της μνήμης.



Ενδείξεις

Θα 'ρθει καιρός
που τα καρφιά των ατραπών
που δρασκελίσαμε
θα βυθιστούν σκαιά
μες στο ισχνό κορμί της θύμησης
όπου το αίμα
θ' αναβλύζει πορφυρό
και θα κοχλάζει


Ψάχνει στεριές ν' ακουμπήσει άχραντες επιθυμίες, στα οδοφράγματα που στήνονται πόθοι στην αοριστία του χρόνου, στα νεφελώματα των σκέψεων που υφαίνονται στίχοι και ύμνοι στα ύψη των μύθων. Στη μυθολογία των παθών, επαίτης γίνεται στην περιφορά των αισθήσεων.


Ιριδίζοντα πάθη

Επιμένω επαίτης να σε ψάχνω στη δίνη
να ξεσέρνομαι πίσω από ιριδίζοντα πάθη
να μην έχω ανάσα παρά μόνον για σένα
και μια ερημιά απαλή σαν το χιόνι
σαν τη νύχτα που αράχνιασε εντός μου
μ' εκδορές μυστικές
με σκιές σιωπηλές
και μ' ακάνθινες μνήμες


Δεν αλλάζουν οι σκιές σε διάφανα φώτα, αθωώνονται σε γεννήματα ποιημάτων, την ώρα που σε βράχια χτυπούν οι σιωπές στα ναρκοπέδια της μνήμης, μονομαχούν στο κενό πολλές φορές, για κείνο το μοίρασμα το απρόσμενο, που ζεσταίνει θεϊκές πνοές, σε πεδία συγνώμης, αποχαιρετισμού, σκορπισμένα σε πέλαγα κλεισμένα, θολωμένα από κερασμένο μέλλον, σε ατελεύτητες τροχιές, αγαπώντας πληγές που επιστρέφουν, που δεν ξεχνούν , ονειρεύονται ανιχνεύσεις, ψηλαφώντας απουσίες στους καθρέφτες, που κόβουν και τεμαχίζουν κόσμους πικρούς, για ν' ανταμώνουν εκείνα που σβήστηκαν, αλλά από την αρχή ξαναγράφονται στην ιστορία της γιορτής νοσταλγικών ενθυμήσεων.

Μικρές σκιές

Δίχως στάσεις θαρρώ ο προορισμός
δίχως σιγήσεις
μόνο να,
μικρές βροχές πρέπει να προσπεράσουμε
μικρές σκιές
μικρούς υφάλους
που προσπαθούν να παρακάμψουν το ταξίδι μας
να αναστρέψουν τη ροή των ήχων
των ποιημάτων
που - κόντρα σ' ομίχλες και καιρούς θολούς -
γεννοβολούν καινούργια ποιήματα
με όψη ηδεία κι αρυτίδωτη
με ζωηρή ανάσα
με αναβλύζουσα θωπεία
και με περιφορά θαυμάτων κι ανατάσεων
από ένα μέλλον που αγρυπνά
πάνω στα ναρκοπέδια της μνήμης


Για τον Αίολο της ποίησης, που φυσάει το πολύ μιας γραφής μ' ανοιχτούς ασκούς, αιολίζεται στις παραγράφους μυστικών αποστάξεων, που το λίγο της μελάνης γίνεται πολύ, αγγίζοντας κορυφογραμμές, φλερτάροντας πάντα με την έμπνευση, που του χτυπά απρόσμενα την πόρτα, σε ώρες που όλοι εμείς κοιμίζουμε τ' όνειρο, εκείνος ξαγρυπνά, για να βρει το χάιδεμα στο ξημέρωνα της πρώτης ηλιαχτίδας, κι ύστερα να το φέρει με κρυσταλλένιους ήχους στα μάτια μας.


Στους λειμώνες των άστρων

Μ' ανοιχτούς τους ασκούς των ανέμων
σαλπάρουμε
στ' ανοιχτά θαλασσών και ερώτων
ανιχνεύοντας ρίμες
σε βυθούς των αιώνων θαμμένες
με φανούς βιβλικούς κι άγιες θύμησες
μ' αγρυπνίες κυμάτων και ήχων
που ενώνουν φως με τα θαύματα
στους ναούς των ανθών
και ευκταίους λειμώνες των άστρων



Η περιφορά των αισθήσεων περιμένει επαρκείς αναγνώστες σε προσκυνήματα επιταφίων μυημένων σε ποιητικές "υδρίες ανάσες" , σε αχούς ονείρων, εκπορθώντας την γλυκιά ευωδιά αρωμάτων σε ερώτων αγγίγματα με φώτα γιορτής στις εξορύξεις των πόθων και των παθών που συνοδεύουν το αγνάντεμα σε τούτο το ταξίδι των λέξεων.
Καλοτάξιδες και μυροβόλες...


Σοφία Στρέζου - Συγγραφέας / Κριτικός

Δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο "Αισθητικές αναλύσεις ποιητών"
τον Μάρτιο του 2010

http://anagnoseispoiiton.blogspot.com/2010/03/blog-post_15.html

Τετάρτη 26 Ιουνίου 2013

Ανιχνεύοντας τον Ποιητή Τάκη Τσαντήλα! Της Μαρίας Κατσάτσου

"Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή
που δεν την αρμενίσαμε ακόμα." /  Ναζίμ Χικμέτ

Ο Αίολος λογοτεχνικό ψευδώνυμο, του Τάκη Τσαντήλα ζει, εργάζεται και δραστηριοποιείται στη Λαμία.
Πρώτη λογο-τεχνική εκδοτική απόπειρα καταγράφεται το 1982, όπου μαζί με τον Κώστα Κολλημένο εκδίδουν την ποιητική συλλογή «Είδωλα που κραυγάζουν».
Έκτοτε σποραδικά διάφορα κείμενά του εντοπίζουμε σε περιοδικά και εφημερίδες. Ποιήματα, κατά βάση, αλλά και πεζά και πολιτικά κείμενα.
Τον Γενάρη του 2006 εκδίδει την ποιητική συλλογή «Ενδελεχή κι απόκρυφα ατοπήματα», και τον Γενάρη του 2007 την ποιητική συλλογή «Ανιχνεύοντας ουρανό» (εκδώσεις «Οιωνός»).
Τον Ιούνιο του 2008, από τις εκδόσεις «Αρμός» εκδίδουν από κοινού με τη Μαρία Ροδοπούλου τα «Προ-αιρετικά και ατημέλητα». Μια προ-αιρετική ποιητική συνάντηση ή καλύτερα ένας συνδυασμένος και ατημέλητος ερωτικός λόγος και αντίλογος.
Τον Νοέμβριο του 2008 εκδίδει από τις εκδόσεις «Οιωνός»  την ποιητική συλλογή «Ιχνηλατώντας τη σιωπή».
Ξεχωριστές όλες οι ποιητικές συλλογές πλημμυρισμένες από λογής συναισθήματα.
Κυρίως όμως οι στίχοι του διακρίνονται για τον έντονο ερωτισμό και λυρισμό τους.

Παραθέτω μερικά δείγματα της πένας του Τάκη Τσαντήλα.
------------------
* Πανσέληνος χτύπος:
Θάλασσα κι ουρανός εναλλάσσονται
εικόνες κι αισθήσεις μας κλείνουν το μάτι
μας ωθούνε επίμονα να πλάθουμε όνειρα..
~~~
* Στη δίνη και στη σιωπή:
Νεράιδα εσύ
τ΄ ανέμου κόρη και του πέλαγους
ξανά στη δίνη σου αφήνομαι
ερωτικά να σ΄ ανιχνεύω..
~~~
* Άφθαρτος πόθος:
Με καρτερούσες καιρό
μες απ΄ τη μοναξιά της σιωπής και της δίνης
με τα πανιά σου μεσίστια
και τις άγκυρες θαμμένες..
~~~
* Απόκρυφη θάλασσα:
Έτσι, σε ανιχνεύω αιώνες,
πριν το μέλλον αλώσει τη θύελλα
κι ένα σου βλέμμα αρκεί
να ζωγραφίζει ατέλειωτο μπλε
την ψυχή μου..
~~~
* Άγονη γραμμή:
Κι ύστερα, δάκρυσε ο ουρανός
ένα φεγγάρι προβάλει πορφυρό
μέσα στη νύχτα
στη δική μας ατέρμονη νύχτα..
~~~
* Μυστικό τοπίο:
Όλα ανοιχτά στον ορίζοντα,
στον αέρα οι ανάσες συσπώνται
στο κύμα λικνίζονται
στο σώμα δονούνται
σαν μελωδία του χθες
σαν νοσταλγία του τώρα
σαν ευλογία του αύριο.. 
~~~
* Παραμορφώσεις (Πίσω απ’ το παραβάν):
Τα πρωινά είναι πιο σκοτεινά
κάποιες φορές από τις νύχτες
οι ηλιαχτίδες τους μου κλέβουνε το φως
κι εκλιπαρώ τον ήλιο να με κάψει..
~~~
* Ο σφυγμός του δειλινού:
Ποιος χτύπος ακούγεται σιγαλά
στις αλκυονίδες του σεπτού δειλινού;
Ποια γαλήνη μετατρέπεται σε θύελλα
πάνω στο μυρωμένο κορμί σου;
Ξέρεις! Κι αν δεν ξέρεις, νιώθεις!
Τη θάλασσα νιώθεις
που παίζει κρυφτό με τον άνεμο.. 
~~~
* Μυστική ακολουθία:
Μαζί κι απόψε στη γιορτή των αισθήσεων
στην έναστρη νύχτα
στη μύηση
μαζί θα πετάξουμε πέρα απ' το χρόνο
στο γαλάζιο αχανές
γυμνοί κι απροσάρμοστοι..
~~~
* Αμυδρές σκιές:
Φως αναδύει το δωμάτιο ψυχή
φως κι αμυδρές σκιές
απ' αγκαλιές κι από ασύστολες θωπείες..
~~~
* Διάφανο άγγισμα:
Μεσάνυχτα θα ρθω ξανά στη σκήτη σου
να σου κεντρίσω τις αισθήσεις με το πορφυρό
το μυρωμένο απόσταγμα του πάθους
αγγίζοντας το σώμα σου ανάλαφρα
σαν μελωδία μυστική αγγέλου..

»...Οι Ποιητές δεν ξενιτεύονται... Αυξάνονται στην Ανατολή, αγναντεύοντας το ξάφνιασμα της αποκάλυψης του πορτρέτου... Γελούν στα εμπόδια, τα κάνουν όνειρα, ζωγραφίζοντας τη δική τους Επανάσταση... Ναι, οι Ποιητές είναι η Επανάσταση κάθε εποχής... Ξεκουράζουν, φιλώντας τις διψασμένες ψυχές της μοναξιάς… που όταν λείψει ο στίχος, θεριεύει, αγριεύοντας τη νύχτα, που συνηθίζει να κουβαλά ελεύθερη ερημιά...»

* Αντανάκλαση
Διάφανη η αντηλιά πάνω στο σώμα σου
βουερή αναπνοή μες στη μέση του θάλασσας
τα ναι και τα όχι
η μυστική στιγμή που το φεγγάρι γυμνό
βουτά μες στο κύμα
για να βρει το τετράφυλλο δάκρυ
ο βαθύς στεναγμός τ' ουρανού το ξημέρωμα
Εσύ και οι αέναοι χτύποι σου
η φλόγα
η φλόγα που καίει ασίγαστα μακριά στον ορίζοντα
που πλησιάζει
που βρυχάται
που καίει
που ανασκαλεύει πληγές κι αμαρτίες
η σκόνη του χθες κι ο απόηχος του περατάρη ανέμου
το χάδι σου
ευλογία και χάρη
και ψίθυρος
σαν σταγόνα που ξεχύνεται γάργαρη
στο αχανές των αιώνων
σαν μικρό νυχτολούλουδο
που ανθίζει
κι εγείρεται

Κλείνοντας το μικρό αυτό αφιέρωμα όπου είχα την τιμή να αναρτήσω, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Τάκη Τσαντήλα για την ανθρωπιά του, τη φιλία του, την αγάπη του.
"ΚΑΛΟΤΑΞΙΔΟΙ ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΣΟΥ"



Μαρία Κατσάτσου – Δημοσιεύτηκε στο blog «Waves» στις 13/05/2009 

Τρίτη 25 Ιουνίου 2013

Αλήτης άνεμος



Το πιο γλυκό σου βράδυ, μου το χάρισες
μ’ ένα φιλί σου που ανέμιζε φωτιά
στο πάθος το λαθραίο με σεργιάνισες
στη μυστική και φλογερή σου αγκαλιά

Στο ακρογιάλι το κρυφό που με περίμενες
για να χαράξεις πάνω μου το σ’ αγαπώ
καθώς ηδονικές στιγμές, χαρές, ανίχνευες
μ’ έναν αλήτη άνεμο σιωπηλό

Τα όνειρά μας τώρα αρμενίζουμε
με βότσαλα σε σώματα που καίνε
το πάθος μας στα πέλαγα ανθίζουμε
και τα φιλιά μας πίνουμε και κλαίμε

Οι λέξεις άγρια κύματα ξεχύνονται
στον πιο καυτό μας πυρετό που δυναμώνει
γυμνές μεσ’ στα ποιήματα λικνίζονται
σε έναν έρωτα που όλο μας πληγώνει


Τάκης Τσαντήλας - Έμμετρες αποδράσεις


Πέμπτη 20 Ιουνίου 2013

"Ιχνηλατώντας τη σιωπή". Κριτική της Ρούλας Φαλάρα - Κρανιώτη



Μια νέα ξενάγηση ψυχής η τελευταία ποιητική συλλογή του Τάκη Τσαντήλα «Ιχνηλατώντας τη σιωπή» στις μυστικές ποιητικές του διαδρομές.
Η μαγεία τω λέξεων, η αποκαλυπτική εμφάνιση των εικόνων, η επανάσταση των αισθήσεων, η αναζήτηση στις ατέρμονες θάλασσες της σκέψης, συνθέτουν τις νέες ποιητικές του δημιουργίες.
Ποίηση υπερβατική, υπαρξιακά ερωτική, με το σπόρο της οδύνης αλλά και της λύτρωσης μαζί, σαρκάζοντας και υμνώντας ταυτόχρονα τη ζωή, πενθώντας και τραγουδώντας.
Το συναίσθημα ξετυλίγεται ακατάπαυστα και κει που λες δεν πάει παρακάτω, μια άλλη πτυχή αποκαλύπτει πως είναι ανεξάντλητο, όπως ανεξάντλητοι είναι οι συνδυασμοί των λέξεων (σ΄ ένα εκπληκτικό πλούτο εκφράσεων), τα χρώματα και το νόημα των εικόνων, η μελωδία και τα μηνύματα των ήχων που ξεπηδούν από τους στίχους του.
Εκείνο που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα το έργο του Τάκη Τσαντήλα, είναι η ποιητική ατμόσφαιρα που δημιουργεί και μέσα κει η περιπλάνηση σ΄ όλα τα επίπεδα της ποιητικής φαντασίας.

«...με δυο χούφτες ουρανό

κι ένα υφάδι
θα ντύσω τη λύπη σου…»
Μια περιπλάνηση με απροσδόκητους προορισμούς.
«... να με χάνεις στην άβυσσο
να με βρίσκεις εντός σου…»
Ο Τάκης Τσαντήλας καταργεί τη διαβάθμιση του χρόνου, ανατρέπει τα όρια του χώρου. Ουρανοί, πέλαγα, ανοιχτοί ορίζοντες, άνεμος, αλλά και πιο πέρα «στα βάθη των ωκεανών και των αιώνων», «στην άβυσσο», «στο άπειρο» και «στο αχανές μας μέλλον».
Η σχέση του με τη φύση ερωτική. Το φεγγάρι πολλαπλό σύμβολο και συχνό στην ποίηση του, φωτίζει τους στίχους του με ιδιαίτερο τρόπο.
«…Μια χαραμάδα από φως
λαθραίου φεγγαριού
άλικο όνειρο
που ταξιδεύει με σιρόκο άνεμο
ως τα κρυφά φαράγγια των ωκεανών
των δακρυσμένων ουρανών
και των ερώτων…»
Και βέβαια από την ποίηση του δε λείπει η ιδεολογική πολιτική διάσταση που έχει καθορίσει την προσωπικότητα και τη ματιά του ποιητή.  
«…Σα να μην πέρασε ούτε μια μέρα
από … τότε που αψηφώντας τη φωτιά 
πετροβολούσαμε τα πρόσωπα της καταισχύνης…
… τότε που με μια γροθιά
σπάζαμε σύμβολα κίβδηλα
και παραμορφωτικούς καθρέφτες
που η αταξία φούσκωνε στο αίμα μας…
…που τις αισθήσεις μας πυροδοτούσε
κι ανασκάλευε ο πορφυρός
ζεστός αέρας της ανατροπής…»
Μα πάνω απ΄ όλα η δοκιμαζόμενη ύπαρξη σ΄ έναν κόσμο σκυθρωπό και  φθαρμένο . Η μοναξιά και η μελαγχολία, η απογοήτευση, ο θυμός, το αδιέξοδο.
«…και δραπετεύω για την κόλαση
για την εντός μου φυλακή…»
Αλλά και η ελπίδα που αντιστέκεται.
«…τίποτα δε χάνεται
μες στο απέραντο φως της ζωής…»
Κι ο έρωτας που διατρέχει αισθαντικά το έργο του.
«…κι ενδύει με φως πορφυρό
τις αισθήσεις…»
Διαβάζοντας τα ποιήματα της νέας ποιητικής συλλογής του Τάκη Τσαντήλα «Ιχνηλατώντας τη σιωπή» (εκδόσεις «Οιωνός») έχει κανείς την αίσθηση πως βρήκε ένα μαγικό καταφύγιο για να ξαποστάσει και να λυτρωθεί απ΄ την κενή και ανελέητη πραγματικότητα που κυριαρχεί όλο και περισσότερο στη ζωή μας. Να στοχαστεί και να απολαύσει την περιπέτεια ενός ωραίου ποιητικού ταξιδιού που ευχόμαστε να μην τελειώσει ποτέ.


Ρούλα Φαλάρα - Κρανιώτη / Καθηγήτρια Φιλολογίας

Δημοσιεύτηκε στην εφημερία «Λαμιακός Τύπος» στις 11/12/2008