Μετάβαση

Εισδύω εντός μου με αργές απλωτές κι οξυγόνο αμφίβολο
σαν δύτης αμέριμνος σε ανέγνωρη θάλασσα.
Αναμνήσεις θολές προσεγγίζουνε πλάι μου
μου συστήνουν το κύμα κι αναδείχνουν αμήχανα
τις φθαρτές μοιρασμένες μας λύπες που μονάζουν στ’ αζήτητα.
Δεν ζητώ εξηγήσεις. Συμφιλίωση μόνο∙ 
να καθίσω μαζί μου, να κοιτάξω στα μάτια τον απέναντι άλλο μου,
να γνωρίσω καλά τις αόρατες λέξεις που στηρίζονται στ’ άπειρο
και φλερτάρουν - τις νύχτες - μαζί μου. 

Με χαράσσουν οι μνήμες
από πάθη ευήλια   
που αρνήθηκα.


Τάκης Τσαντήλας

Φλοίσβισμα

Άκου, κορίτσι εσύ,
θεά ζηλευτή
και θεά απονύχτερη
ξακουστή των μυχών
και των μύθων
με τα άνθη του ήλιου
στο άμωμο βλέμμα σου,
το φλοίσβισμα άκου
που γεννά η ορχήστρα των άστρων
–για σένα
στα πέλαγα 


Τάκης Τσαντήλας

Η ραψωδία των όπλων

Ο πόλεμος είναι το ακατανόητο μίσος
που φοράει στολή
και σπέρνει τον τρόμο.
Ο καθρέπτης που σπάει
και μέσα του βλέπεις
την ιστορία
τη μνήμη
το ασύνορο μέλλον
να θρηνούν
καθώς αναδύεται άκαμπτη
και ψυχρή
η ραψωδία των όπλων. 

Οι πόλεμοι δεν είμαι μόνο στρατηγοί και στρατιώτες.
Κυρίως είναι βλέμματα που κοιτάνε δίχως να βλέπουν.  


Τάκης Τσαντήλας 

* Πίνακας: «Τα νέα του πολέμου» Louisa Starr Canziani, 1900

«Αντάρτης στίχος» του Τάκη Τσαντήλα. Ανάλυση από τη Βάσω Καραγιάννη.

Υπάρχει λόγος / ν’ ανιχνεύεις στίχους / στο σκοτάδι
ένας αντάρτης στίχος να βρεθεί / ίσως φωτίσει με τη λάμψη του / το σύμπαν

Από τον τίτλο ακόμα ο Τάκης Τσαντήλας μάς συστήνει τον «αντάρτη στίχο» Ένας στίχο ανυπότακτο και ελεύθερο που αμφισβητεί, αντιστέκεται και δεν υποτάσσεται.
«Υπάρχει λόγος / ν’ ανιχνεύεις στίχους / στο σκοτάδι»
Έναν στίχο που παλεύει απέναντι στο σκοτάδι,  κυριολεκτικά ή μεταφορικά, ενάντια δηλαδή στην άγνοια, στη σιωπή, στο φόβο, στη λήθη.

Ο ποιητής θέτει ευθύς εξαρχής ένα υπαρξιακό και αισθητικό ερώτημα: αξίζει να ψάχνεις στίχους μέσα στο σκοτάδι; Η απάντηση είναι έμμεση, μα σαφής: ναι, γιατί ενδέχεται να βρεθεί εκείνος ο ένας, ο ξεχωριστός, «αντάρτης» που θα φωτίσει.
«ένας αντάρτης στίχος να βρεθεί / ίσως φωτίσει με τη λάμψη του / το σύμπαν» 

Η λάμψη του στίχου είναι αντίστοιχη του φάρου, του άστρου, της αλήθειας. Η λέξη ίσως κρατά την αβεβαιότητα, όμως δεν ακυρώνει την ελπίδα. Το σύμπαν λειτουργεί εδώ ως υπερβολή, αλλά όχι δίχως νόημα: ένα ποίημα μπορεί να διασαλεύσει την αταραξία του κόσμου, να ανατρέψει μια αίσθηση παρακμής, ανελευθερίας και κοινωνικής αδράνειας.

Ο λόγος του Τάκη Τσαντήλα είναι ουσιώδης και φειδωλός. Λιτός και πυκνός. Η λέξη «ανιχνεύεις» παραπέμπει σε ερευνητή ή περιπατητή. Δεν υπάρχουν κραυγές, μα η ένταση είναι εκεί, στο «ανιχνεύεις», στο «σκοτάδι», στον «αντάρτη» και υποδεικνύει πως ένας στίχος μπορεί να λειτουργήσει υπονομευτικά, λυτρωτικά, αποκαλυπτικά, επαναστατικά.
Είναι ο στίχος που δεν φοβάται να συγκρουστεί  και να εναντιωθεί στο ρεύμα, γι’ αυτό είναι και «αντάρτης». Που αναδύεται από την αφάνεια για να φέρει κάτι που λυτρώνει και αφυπνίζει.
Είναι αντάρτης: δεν υπηρετεί την καθιερωμένη γλώσσα, δεν γράφεται για να «ευχαριστήσει» ή να ενταχθεί. Αποσπάται από τον συμβατικό ποιητικό λόγο, δεν συμπορεύεται με τις εκάστοτε νόρμες, στοχεύει όχι στην τέρψη, αλλά στην αφύπνιση.

Ο Τάκης Τσαντήλας με τον «αντάρτης στίχο» του, συνοψίζει την ποιητική ηθική ως μια βαθιά αντισυμβατική, λιτή και ασκητική, συνειδητά ανατρεπτική, με απόλυτη πίστη στην αξία του αυθεντικού λόγου.

Βάσω Καραγιάννη – Φιλόλογος
11 Ιουνίου 2025

Αναδιάταξη

Καιρός για αναδιάταξη
της συνείδησης
της συναίσθησης
της ευαισθησίας μας 

Να δούμε ξανά ποιοι είμαστε
πόσοι είμαστε
γιατί είμαστε
αν πράγματι είμαστε 

Να αναμετρηθούμε με την αδράνεια
τις φοβίες
τις συστολές
τις σιωπές
τις απουσίες μας 

Να προσεγγίσουμε τους ανέμους των αποκλεισμένων κι αόρατων
να ανοιχτούμε στο κύμα μαζί τους
ν’ αφουγκραστούμε τους αχούς και τους ψιθύρους τους
να δούμε κατάματα τη βροχή που κυλάει στο βήμα
στο βλέμμα
στο μέσα τους 

Να επανασυνδέσουμε το τίποτα με το όλον
το ελάχιστο με τ’ απέραντο
τη χαρά με την προσφορά
τη δικαιοσύνη με την πολυχρωμία 

Αρνούμενοι να υποταχτούμε στον κυνισμό της αναίδειας
της ευτέλειας
της αλαζονείας 

Στα ίδια μέρη να ξαναχαθούμε
ακτιβιστές της ομορφιάς  
της χειραφέτησης
της ελευθερίας 

ως την τελική ήττα


Τάκης Τσαντήλας

Το τέρας της υποταγής

Το τέρας δεν φοράει πάντα μπότες∙
σαν χαμαιλέοντας αλλάζει χρώματα,
φοράει μάσκα υπακοής
στο σκοτεινό του πρόσωπο,
την καλογυαλισμένη του γραβάτα
και περπατά ανάμεσά μας
ρητορεύοντας.

Όσο θ’ αρνούμαστε να το δούμε
κι απομακρυνόμαστε απ’ τα τοπία της ευθύνης,
η ιστορία θα επιστρέφει αμείλικτη,
δεικνύοντας, για πολλοστή φορά,
πως η υπακοή, στον κόσμο των τεράτων,
είναι ψέμα
είναι αίμα
είναι υποταγή. 

Το τέρας βρυχάται, κι είναι εδώ
γιατί εμείς λείπουμε.
Είναι ίσως το κάτοπτρό μας
όταν σιωπούμε,
όταν κωφεύουμε,
όταν απέχουμε,
όταν βαθιά στον καναπέ μας βυθιζόμαστε. 

Όσο οι ευαισθησίες μας θα αδρανούν
κι οι αγωνίες μας θα εξαντλούνται
στα μικρά και ασήμαντα,
τόσο το τέρας θα κραυγάζει,
θα καγχάζει,
θα μας μοιάζει. 

Θα μας καταπιεί.


Τάκης Τσαντήλας 

Συνάντηση

Φιλονικώντας
όλη νύχτα
με τη θύμηση
αίφνης με το ξημέρωμα
σκοντάφτω πάνω
σ’ ένα έγκαυλο
κι αλλοπαρμένο 
ποίημα 


Τάκης Τσαντήλας