«Κατάθεση
ψυχής» είναι ο τίτλος της πρώτης ποιητικής συλλογής της Γιώτας Τριανταφύλλου
και ο εύγλωττός αυτός τίτλος μάς προδιαθέτει εξ αρχής για μια αρκετά βαθιά κατάδυση
στα συναισθηματικά τοπία της ποιήτριας. Να πούμε βεβαίως πως η ποιητικά αυτή
συλλογή υπογράφεται από τις εκδόσεις «διάνοια» το 2021 και η εικονογράφηση από
το Άγγελο Κορδογιάννη.
Βουβός πόνος
Μάζωξε ο πόνος και ο χρόνος
σαν σ’ αστραπή!
Βουβός ο πόνος
βουβός κι ο χρόνος, ζωή!
Ξωμείναμε στη σκιά σου, άκαμπτοι.
Λυγάει το καλάμι ζωή.
Λυγάει γιατί μπορεί, όταν μπορεί
το λόγο να βρει!
Η «κατάθεση ψυχής» της Γιώτας Τριανταφύλλου συγκροτείται γύρω από μια εξομολογητική, βαθιά εσωτερική φωνή. Ο ποιητικός
λόγος μοιάζει να ανασύρεται από υπόγειες διαδρομές της μνήμης και του
συναισθήματος, χωρίς να καταφεύγει σε ρητορική ή τεχνητή λογοτεχνικότητα. Είναι
ανθρώπινος, απλός, βιωματικός, με φόντο μελαγχολικά
και μοναχικά τοπία.
Ανθρώπινες σχέσεις
Προχωρήσαμε μαζί
και φτάσαμε μόνοι
στον ίδιο δρόμο.
Σμιλέψαμε το ίδιο μονοπάτι
και το χωρίσαμε στα δύο.
Ματώσαμε άδικα, από την αρχή
ματώσαμε και ας ξέραμε,
οικειοθελώς πήγαμε
και ας μην είμαστε εμείς που ορίζουμε
το δρόμος μας πάντα.
Ο λόγος της είναι άμεσος και συναισθηματικός,
χωρίς στόμφο, λιτός αλλά διαπεραστικός,
δομημένος γύρω από έναν γνήσιο υπαρξιακό στοχασμό και απευθύνεται
σ’ έναν αναγνώστη συναισθηματικά ενεργό,
που έχει περάσει μέσα από παρόμοιες εντάσεις και μπορεί να βρει, στους
στοχασμούς της, καθρέφτη και συντροφιά. Οι Ανθρώπινες σχέσεις» αγγίζουν την ουσία
της συνύπαρξης, της κοινής πορείας και τελικά της απόστασης που γεννιέται μέσα
στην ανθρώπινη σχέση.
Απουσία
Δίνουμε και απουσιάζουμε
όταν είναι η σειρά μας.
Σιωπούμε.
Γαντζωμένοι στην αδικία
που κάναμε σημαία μας.
Αμελήσαμε να είμαστε εκεί.
Ανέτοιμοι να χωρέσουμε,
γίναμε
τυφλοπόντικες.
Ποθήσαμε, δεν πήραμε,
χωρίς να δούμε
ότι λείπαμε.
Η «Απουσία» είναι μια εξαιρετικά εύστοχη
ποιητική αποτύπωση του ελλείμματος παρουσίας στις ανθρώπινες σχέσεις. Φέρει
υπαρξιακή βαρύτητα και διαθέτει λιτότητα που τονίζει την εσωτερική σύγκρουση.
«Δίνουμε και απουσιάζουμε»
Ο τόνος είναι εξομολογητικός και σχεδόν κατηγορητικός προς το “εγώ”, κάτι που
δείχνει ενδοσκόπηση. Η γλώσσα
είναι απλή, με πυκνές έννοιες, και δίνει χώρο στον αναγνώστη να βιώσει την
απόρριψη, την αποτυχία, την απουσία.
Καθρέφτης
Γυμνά χέρια, κρατούν μυστικά.
Κρυφοκοιτάνε στα σκοτάδια του χρόνου.
Σιγανή μελωδία, κερνά,
το λουσμένο με νιότη, μονοπάτι τους.
Κακοτράχηλους δρόμους
ανηφορικούς διασχίζουν,
λαβύρινθους κάθε λογής,
τα πάνε σε σκοτεινά γκαλντερίμια.
Κλαίει το αύριο στην παγωνιά του καθρέφτη.
Μετανιωμένο το είδωλο, θέλει να γυρίσει,
κάθε στιγμή, απ’ την αρχή να ζήσει!
Ο «Καθρέφτης» είναι ένα στοχαστικό
ποίημα με έντονη μεταφορικότητα,
το οποίο κινείται ανάμεσα στη μνήμη,
τη νοσταλγία και την αυτογνωσία. Μοιάζει με εσωτερικό μονόλογο, απόλυτα εστιασμένο στη συνείδηση
του υποκειμένου. Ο καθρέφτης στο
τέλος λειτουργεί καθοριστικά, όπως ένα ψυχολογικό σοκ. Φέρνει την αλήθεια, με
όλα τα βάρη της.
Φιλί
Πόθησε να γιατρεύει χαραγμένες πληγές,
στις σάρκες ψυχών!
Ν’ αγγίξεις στιγμές, με νοτισμένο χάδι
κι άλλες σαν χείμαρρος να πνίξει το διάβα!
Αφουγκράστηκε, το γοερό του κλάμα
πριν ακόμη καταλάβει πώς ήταν δικό του.
Στάθηκε αργά στα πονεμένα χείλη, να παρηγορηθεί.
Συγχώραμε, άργησα…
Είπε!
Η Κατάθεση
ψυχής» δεν είναι απλώς ένας τίτλος· είναι κυριολεκτική πράξη. Μια πράξη
εσωτερικής αποκάλυψης κι εξομολόγησης. Στην πρώτη της αυτή ποιητική συλλογή, η ποιήτρια καταθέτει μια στιβαρή και ευάλωτη ταυτόχρονα ποιητική φωνή,
που αρθρώνεται με ειλικρίνεια και βάθος, μακριά από επιτήδευση και εντυπωσιασμό.
Βλέμμα
μπροστά
Μονότονο χρώμα ο γυρισμός.
Άλλοθι, στην εχθρική συμφιλίωση που συνταιριάσαμε
στην ξεχασμένη απλότητα της μοναξιάς.
Μεγαλόπρεπο χάρισμα Φθινοπώρου, η αμφιβολία,
στην άδεια ζωή μας, υποθάλπει λύπη.
Βλέμμα μπροστά σε άβγαλτες ώρες,
φθαρμένες στο τίποτα του χρόνου,
σε οδούς, αναμνήσεις!
Αναπολεί, ευωδιές λουλουδιών σε ακροποταμιές,
χωρίς το γκρίζο του δρόμου, με τόσες λακκούβες,
άναρχα,
βγαλμένες από θλιβερό κάδρο.
Υπάρχει
ισχυρή δραματουργική ένταση ανάμεσα στο «βλέμμα μπροστά» και τη «φθορά», τη
«λύπη», την «απλότητα της μοναξιάς». Αυτή
η ένταση παράγει μια ουσιώδη υπαρξιακή δυναμική: το βλέμμα προς το μέλλον δεν
είναι αισιόδοξο αλλά νοσταλγικά μελαγχολικό. Η ποιήτρια δεν
προσπαθεί να εντυπωσιάσει με λέξεις, αλλά να επικοινωνήσει έναν βαθύ, ανθρώπινο
καημό, πως στις ανθρώπινες σχέσεις, ακόμα κι όταν ξεκινάμε μαζί, μπορεί να
καταλήξουμε μόνοι, όχι πάντα από επιλογή.
Γράμμα
ζωής
Μυστική δίοδος, με πραμάτειες ονείρου,
χαραγμένη σε γραμμή ζωής.
Νεοφερμένα τρόπαια, σε ζωές δυνάστες.
Λυγάς!
Ριψοκινδυνεύεις με αγωνία αιχμαλώτου χαρές
κ’ ονειρεύεσαι λύπες,
ικανές να πεισμώσουν τα όρια.
Η γραφή της
είναι άμεση, μελαγχολική αλλά όχι
μεμψίμοιρη, και χαρακτηρίζεται από μια αίσθηση εσωτερικής αντίστασης απέναντι στη φθορά. Εικόνες από τη
φύση συνομιλούν αρμονικά με τα συναισθηματικά της τοπία. Παρά την εμφανή
πρωτοπορεία στο ποιητικό της ταξίδι, διακρίνεται μια γλωσσική ωριμότητα και μια διάθεση φιλοσοφικού στοχασμού, στοιχεία που προοιωνίζονται έναν λόγο με
εξελικτικό βάθος και αυθεντική αναζήτηση. Το «Γράμμα
ζωής» μοιάζει με ένα απόσπασμα
εσωτερικής ομολογίας, αλλά και βαθιά έντιμο ως προς την καταγραφή του
ψυχικού τοπίου. Δεν προσφέρει λύσεις, αλλά στέκεται μέσα στην παλινδρόμηση του ανθρώπου που ονειρεύεται και
λυγίζει, που νικά στιγμιαία και νιώθει αιχμάλωτος. Η ποιήτρια
είναι εμφανές πως διαθέτει λεπτή
ποιητική ευαισθησία, με έφεση στις υπαρξιακές εκφάνσεις του εαυτού, αλλά
και στη μεταφορά της ψυχικής εμπειρίας
σε λεκτικά σχήματα που αντέχουν την πολλαπλή ανάγνωση.
Καλοκαιρινό λουλουδάκι
Ήμουν…
Μικρό λουλουδάκι,
Καλοκαιρινό
με διάφανα πέταλα
και τεντωμένες κεραίες...
Αυτό ήμουν!
Αχνό χρώμα. Ίδιες ρίζες!
Το «Καλοκαιρινό λουλουδάκι» παρά τη μικρή του έκταση, είναι
ιδιαίτερα ευσύνοπτο και φορτισμένο, προσφέροντας μια λυρική αυτοβιογραφία σε συμπύκνωση. Το
ποίημα μιλά με απλότητα και διαφάνεια, αλλά πίσω από αυτή την απλότητα υπάρχει
ένας κόσμος εσωτερικών συνδηλώσεων.
Το λουλούδι
είναι καλοκαιρινό, δηλαδή
συνδέεται με ζεστασιά, φως, ζωή,
αλλά και παροδικότητα.
Ο τελευταίος
στίχος «Ίδιες ρίζες!» φέρνει ένα
υπόγειο αίσθημα συνέχειας ή προέλευσης:
όσο κι αν έχει αλλάξει ή μαραθεί αυτό το λουλουδάκι οι ρίζες του παραμένουν ίδιες. Υπάρχει δηλαδή
μια σταθερότητα στην ταυτότητα,
παρά τη φαινομενική φθορά ή την αλλαγή.
Η Κατάθεση ψυχής είναι, τελικά, μια ποιητική χειρονομία συνάντησης με τον εαυτό
και τον άλλον. Είναι μια φωνή που, ενώ ξεκινά δειλά, αποκτά βάθος και
διάρκεια. Μια υπόσχεση συνέχειας για έναν ποιητικό λόγο που έχει ήδη λόγο
ύπαρξης.
Η ποίησή της
Γιώτας Τριανταφύλλου διαμορφώνεται όχι
ως λογοτεχνική φιλοδοξία, αλλά ως ανάγκη ύπαρξης. Υπάρχει στο έργο της
ένα ήθος εσωτερικής λιτότητας,
μια ευγένεια που διαπερνά ακόμη και τις πιο δραματικές της εικόνες. Με την «κατάθεση ψυχής», η ποιήτρια δίνει
στον αναγνώστη μια γραφή, καθαρή κι
ανεπιτήδευτη, έτοιμη να συναντήσει άλλες ψυχές που γνωρίζουν, που
θυμούνται, που ακόμα προσδοκούν. Και μέσα από αυτή τη συνάντηση, η ποίηση βρίσκει
τον αληθινό της προορισμό. Να μας
ενώνει στον αέρα και στο φως.
Τάκης Τσαντήλας - 05.05.205
