Σάββατο 8 Ιουνίου 2013

"Προ-αιρετικά και ατημέλητα". Κριτική της Σοφίας Στρέζου



Προ-αιρετικά - ΝΑΙ. Ατημέλητα - ΟΧΙ. Το 2008 κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή - σύμπραξη των ποιητών Μαρίας Ροδοπούλου και Τάκη Τσαντήλα. Η ανάγκη να ανταποκριθούν στο αισθητικό αίτημα της προσωπικής αναζήτησης, έφερε τούτο το αποτέλεσμα.
Η τέχνη τους αντικαθρεφτίζει συνθετικά τη ζωή και μας παρασύρει στο αγκάλιασμά της. Καθορίζεται από το ερωτικό αντικείμενο αλλά και από την πραγματικότητα, που περιβάλλει τον καθένα χωριστά. Πηγή της καλλιτεχνικής τους συνείδηση είναι εκείνη που αποσαφηνίζει τα όρια της δημιουργίας τους. Εκφράζουν ενδόμυχες βιώσεις με Λόγο και εικόνες, αισθητοποιώντας τις ιδέες τους. Έχουν βρει τη φόρμα για να εκφρασθούν με οργανωμένες πολύτιμες λέξεις σε αρμονικούς ρυθμούς.
Η τέχνη τους δεν αποτελεί κατάστιχο και δίνει πολύ περισσότερα από ένα απολιθωμένο περιστατικό. Δεν απεικονίζουν απλώς μια υποκειμενική παρόρμηση που αναβλύζει, είναι μια κραυγή οδύνης, που ξεχύνεται από τα βάθη της ψυχής τους, θέτοντας επιμελώς την σκιά της.
'Ολο το βιβλίο κινείται σε μια αντίθεση Λόγου και Έκφρασης μεταξύ των δύο. Εκεί ακριβώς βρίσκεται η γοητεία της ανάγνωσης.
Η Μαρία Ροδοπούλου αποταμιεύει τις λέξεις, ο Τάκης Τσαντήλας τις αναδύει, για να αποπλανήσουν και να διασφαλίσουν το συναίσθημα. Για τον Τάκη τα μάτια φεγγάρια ανταμώνουν το άπειρο, για την Μαρία οι λύπες κοιμούνται σε πύρινο μαξιλάρι. Με το αίμα της ζωγραφίζει πέλαγα, γεύεται τη σιωπή των νεκρών, καταργεί το μπλε της θάλασσας και βάφει με κόκκινο τον βυθό της. Ο Τάκης αναδεικνύει το όμορφο του γαλάζιου, των ερωτευμένων κυμάτων, εξομολογείται στη βροχή. Φονεύει τον θάνατο με φως, εκείνη τον υμνεί και μέσα από την διαφωνία τους δίνουν τον ορισμό του. Ντύνεται νύχτα, εκείνος ξημέρωμα. Χαϊδεύει πληγές αγναντεύοντας τον γιαλό, αυτή τις ξορκίζει περιδιαβαίνοντας βυθούς σκοτεινούς. Θωρεί ματωμένο το μέλλον, εκείνος φθάνει με ματωμένο χαμόγελο, μετέωρο στίγμα στο άπειρο.
Ανιχνεύουν σκοτεινές διαδρομές. Ο ένας λατρεύει το χάραμα, την άλλη το πρωινό την τρομάζει. Όταν συναντηθεί η γραφή τους, ο ψίθυρος θα γίνει τραγούδι. Θα κατακτήσουν τη νύχτα και μετά θα υποταχθούν διασπώντας τη σιωπή. Χορεύουν το κόκκινο ταγκό εξαγνίζοντας αμαρτίες.
Η γλώσσα της Μαρίας σκληρή φθάνει στα όρια του grodescko και του σουρεαλισμού, "τρυφερή έγινες νύχτα και θα κρυώσεις", έρχεται σε αντίθεση με το λυρικό και ερωτικό κρετσέντο του Τάκη "να με χάνεις στην άβυσσό, να με βρίσκεις εντός σου" που θα αναζητήσει την γητεύτρα Κίρκη την μάγισσα των ονείρων της, να καταλύσει τον έρωτα, ενώ εκείνος ταξιδεύει στον ανοιχτό ορίζοντα της θάλασσας και με την μουσική αλλάζει τον θάνατο. Εκείνη τον δαμάσει με φθόγγους.
Με ανάσες ποθητές και οι δύο, με τις λέξεις ως πυξίδα δρομολογούν την προσωπική τους ανάταση. Τα δάκρυα γίνονται σύμβολα που έρχονται από το μέλλον. Η Μαρία θα βάψει τα χείλη με χρώματα πεταλούδας, θέλοντας κι οι δυό τους να σπάσουν τα τείχη. Το αίμα ρέει καυτό, γίνεται λάβα, ο Τάκης ακόμα αιωρείται στο άπειρο.
Οπαδός της σουρεαλιστικής σχολής δεν ωραιοποιεί τις κανονιστικές αντιλήψεις για το ωραίον, αντίθετα ο Τάκης ακολουθεί ένα διαλεκτικό κράμα ρεαλισμού και ωραιότητας. Γεγονός πάντως είναι πως και οι δύο ακολουθούν με πλαστικότητα τις λέξεις και τις αναγνωρίζουν.
Ανταποκρίνονται στη συναισθηματική δεκτικότητα χωρίς προκαταλήψεις. Οι εσωτερικές φωνές γίνονται συνοδοιπόροι των εξωτερικών φωνών.
Ότι ωρίμασε μέσ' τη σιωπή, απόσταγμα ακριβό, τώρα κρασί που μεθά.
Με ευλύγιστες λέξεις, προσπαθούν να κτίσουν το οικοδόμημα της ποίησής τους. Καταγράφουν κι εξομολογούνται το αντικαθρέφτισμα της ψυχής τους, την κίνηση και τις αλλοιώσεις του Εγώ τους. Βέβαια στη Μαρία υπάρχει μια απόδραση, από την φυσική πραγματικότητα, μ' ένα ριζικό, κι αθεράπευτα σαγηνευτικό φλέρτ με τον θάνατο. Ελευθερώνει την εσωτερική αγωνία και την συμφιλιώνει με ματωμένες λύσεις. Ο Τάκης ακολουθεί την μοίρα του, την ανακαλύπτει στην κρυστάλλινη διαφάνεια μιας απόλυτης αρμονικής μορφής. Η ποίησή του διαθέτει το ακτινοβόλημα της ενέργειας την οποία και μεταμορφώνει σε ενοποιημένη ενέργεια και αισθαντικότητα. Εκείνη φέρνει ανατριχίλα με ευφράδεια. Η ποίησή της, είναι ένα είδος μαγείας που μεταμορφώνει την ψυχική κατάσταση της ποιήτριας όχι με ησυχασμό, για να διασφαλίσει το συναίσθημα, που θα μεταδώσει στους αναγνώστες της. Αντίθετα ο Τάκης ζει τον βαθύτατα αισθαντικό έρωτα, τον ηδονικό και οδυνηρό αισθησιασμό, την διέγερση που ζεσταίνει τον Λόγο του με ποιητική πνοή.
ΥΓ: Θέλησα να αναδείξω τις αντιθέσεις των δύο σ' ένα κοινό αποτέλεσμα. Δεν ξέρω αν κατάφερα να ανταποκριθώ στην εύρεση της ποιητικής τους ευαισθησίας. Η συναισθηματική αναζήτηση που καταλήγει σε αισθητική είναι ένας δρόμος που ακόμα προσπαθώ να βρω τα μονοπάτια του...



Σοφία Στρέζου - Συγγραφέας / Κριτικός

Δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο "Αισθητικές αναλύσεις ποιητών"
τον Δεκέμβρη του 2008


http://anagnoseispoiiton.blogspot.gr/2008/12/m.html