Ποθητή απαλοσύνη

Αφή στο σώμα σου να χαραχτώ
να γίνω χάδι
ποθητής απαλοσύνης


Τάκης Τσαντήλας 

Φλερτάροντας ποιήματα

Να φεύγεις σαν να 'ρχεσαι 
φλερτάροντας ποιήματα 
λουσμένη μέσα στο φωτεινό σου ναυάγιο 
με τους ανθούς της σιωπής να ευωδιάζουν 
καθώς στον ορίζοντα 
προβάλλουν ως νύμφες 
οι πρώτες των άστρων αχτίδες 
μιας έκπαγλης νύχτας. 

ΥΓ: Αν κάτι μας προσκαλεί να ανιχνεύσουμε 
βαθιά μέσα στην άναστρη νύχτα 
είναι το φως που εκπέμπει η μουσική 
σαν ανταμώνει με την ποίηση. 


Τάκης Τσαντήλας 


Συλλογή: «ΥΣΤΕΡόΓΡΑΦΑ με παραλήπτη» 
«Χρόνος Εκδόσεις»  2019 

Στα βαθιά. Αναφορά στην ποίηση του Τάκη Τσαντήλα από την Αγγελική Καραπάνου

Σήμερα (14.11.20), θα σας παρουσιάσω έναν λογοτέχνη από τη Λαμία, τον Τάκη Τσαντήλα. Έχει εκδώσει δέκα ποιητικές συλλογές, ενώ ποιήματα, διηγήματα και άρθρα του δημοσιεύονται στα ηλεκτρονικά κι έντυπα μέσα ενημέρωσης. Πολύ σημαντική είναι κι η παρουσία του μέσα από το ιστολόγιό του  http://systaseis.blogspot.com που αξίζει να επισκεφτείτε. Τα ποιήματά του είναι ολιγόλογα, λιτά. Η συμπυκνωμένη γραφή του εκφράζει τις κοινωνικές και τις υπαρξιακές του ανησυχίες, με μια συγκρατημένη αισιοδοξία και μ' ένα φως που παραμονεύει στους σκοτεινούς διαδρόμους της λογικής. Το συναίσθημα ρέει σαν γάργαρο ποταμάκι κι οι εικόνες του συνθέτουν ένα πανέμορφο μωσαϊκό. Θα τον γνωρίσετε καλύτερα μέσα από δέκα πολύ ενδιαφέροντα ποιήματά του!  

Επίγνωση

Μια ζωή μαζί σου
και είναι αλήθεια πως δεν τα κατάφερα
- ακόμα τουλάχιστον -
ν’ απαγγέλω στον άνεμο
το ποίημα εκείνο που πονά
που σιωπά
που φλέγεται
που μονάζει στο βυθό
των μεγάλων ματιών σου.

Συλλογή: «Σεπτά κι ανερυθρίαστα» / Εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές» / 2015 

____________________________

Καιρός να δεις

Είναι καιρός να πάψεις πια
να τρέφεσαι με μύθους.
Είναι καιρός να δεις.
Να μπεις στη μάχη άσπιλος.
Να γίνεις ήχος
λόγος
ατραπός.
Να μην παραδεχτείς ποτέ
την ήττα του αδοκίμαστου.

Συλλογή: «Το όλον και το τίποτα της νοσταλγίας» /  Εκδόσεις «Οιωνός» /  2013 

_____________________________ 


Αερικό της νύχτας

Αργά περπάτησες μες στη βροχή
αισθαντικά μέσα στη θύελλα
και με προσκάλεσες ξανά
μ’ εκείνο το επίμονο βλέμμα σου
που αδιασάλευτο ηδονικό γίνεται φως
πνοή και πρόσταγμα χορού
ερωτικού χορού μες στη βροχή
μέσα στη θύελλα
δίχως κανόνες και ορθούς βηματισμούς
απείθαρχο σαν ξωτικό αερικό της νύχτας
να πλημμυρίζει ο νους και οι αισθήσεις
με βροχή
με θύελλα
με έρωτα
με σιωπή.
Αργά περπάτησες μες στη σιωπή
και χάθηκες.

Συλλογή: «Ανιχνεύοντας ουρανό» / Εκδόσεις «Οιωνός» / 2007

_________________________

Άστατο σύννεφο

Αναρωτιέμαι
- κι ας θαρρώ πως σε ξέρω από πάντα -
αν είσαι ποίημα
κάτι από μένα που βρήκες στ’ αζήτητα
ή απλά ένα άστατο σύννεφο.
Αναμφίβολα πάντως
κι ύστερα από τόσες φορές
που αλλάξαμε σώματα
ακόμα και η πιο μυστική σου ανάσα
αφθονεί στο ιερό
του κοινού μας ναΐσκου.

Συλλογή: «ΥΣΤΕΡόΓΡΑΦΑ με παραλήπτη» / «Χρόνος Εκδόσεις» / 2019

________________________________

Σε πείσμα των καιρών και των κριμάτων

Κι όταν όλα θα καταρρέουν με πάταγο
Εμείς - σε πείσμα των καιρών και των κριμάτων -
θα παραμένουμε όρθιοι
ακουμπώντας ανάλαφρα
ο ένας στον ώμο του άλλου
εμμένοντας με συνέπεια στον αέρα
στον λόγο, στο φως
και θ' ανελκύουμε αξίες ζωής ανοξείδωτες
από τα βάθη των αιώνων.

Συλλογή: «Σεπτά κι ανερυθρίαστα» / Εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές» / 2015 

____________________________

Θαύμα θαυμάτων

Είναι που σιωπούν τα ποιήματα
για να ακουστεί η ανάσα σου
αυτό το ανθάκι που ριγεί κι αναστατώνει
το φλογερό σου χάδι
που εισδύει μέσα μου
σαν θαύμα μέγα των θαυμάτων.

Συλλογή: «Το όλον και το τίποτα της νοσταλγίας» / Εκδόσεις «Οιωνός» / 2013

________________________________ 


Φυλακτό θύμησης

Τίποτα ανόθευτο δεν έμεινε απ’ τη νιότη μας.
Μόνο ο έρωτας που ακόμα σιγοκαίει τα σωθικά μας.
Ένα κομμάτι ουρανού και θάλασσας
κληρονομιά για τα χρόνια που θα 'ρθουν.
Και μια φωτογραφία ξέθωρη
φυλακτό ανεκτίμητο
στο απέραντο περιβόλι της θύμησης.

Συλλογή: «Αλκυονίδες μνήμες» / Εκδόσεις «Οιωνός» / 2011

________________________________

Υπνοβάτης

Φλερτάροντας με την έμπνευση
μοναχός σ’ ένα άδειο δωμάτιο
αναδιφώ τη βροχή
που ξεσπά αναπάντεχα μέσα μου
συνομιλώ με τη σκιά μου
γράφω για σένα
και προσπαθώ να συνάψω φιλίες
με το φως και με άσεμνα ποιήματα
την ώρα που η σιωπή
τροχίζει τα νύχια της
και μου γδέρνει το σώμα.

Συλλογή: «Υδρίες ανάσες» / Εκδόσεις «Οιωνός» / 2010

_______________________________

Έξαψη

Έχοντας περιπλανηθεί
αιώνες στο κορμί σου
τόσο πολύ διέγειρες την έξαψη
όπου θαρρώ πως έβγαιναν
μικρά ανθάκια απ’ το στήθος σου,
ευωδιαστές μυρσίνες
που ανέδιδαν αδημονούντα πόθο,
ηδονικοί σπασμοί
σε ανεμώνες και υάκινθους,
ένα φιλί μέσα σε νάρκισσους,
μια χαραμάδα από φως
λαθραίου φεγγαριού,
άλικο όνειρο
που ταξιδεύει με σιρόκο άνεμο
ως τα κρυφά φαράγγια των ωκεανών
των μακρυσμένων ουρανών
και των ερώτων.

Συλλογή: «Ιχνηλατώντας τη σιωπή» / Εκδόσεις «Οιωνός» / 2008

__________________________________

Αθωότητα

Θα 'ρθει καιρός όπου ένα βιολί
που θα ηχεί μυστικά στο ενύπνιο των άστεγων
κι ένα άνθος που θα πάλλεται στιλπνό στους αιθέρες
θα αναθερμάνει τη σχέση μας με το φως
αναδύοντας απ' τα βάθη των χρόνων
τη χαμένη μας αθωότητα.

Συλλογή: «Της ροής και της τέφρας» / «Άνεμος Εκδοτική» / 2011

_________________________________

Βιογραφικό 


Ο Τάκης Τσαντήλας γεννήθηκε, ζει, και δραστηριοποιείται στη Λαμία. Με την σπορά, την καλλιέργεια και τη συγκομιδή του λόγου ασχολείται από την προεφηβική του ηλικία. Διατελεί μέλος του “Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων”. Οι Δέκα (10) ποιητικές συλλογές, οι συχνές συνεργασίες του με ομότεχνούς του και τα πλείστα ποιητικά, πεζά και πολιτικά κείμενά του στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, συνθέτουν το πλούσιο συγγραφικό έργο του. Στο διαδίκτυο θα τον συναντήσετε στο ιστολόγιο: Λογοτεχνικές Συστάσεις. /  http://systaseis.blogspot.com  

e-mail επικοινωνίας: ttakis44@gmail.com

Έργα του:

2006 «Ενδελεχή κι απόκρυφα ατοπήματα», Αυτόεκδοση
2007 «Ανιχνεύοντας ουρανό», Οιωνός
2008 «Προαιρετικά και ατημέλητα» με τη Μαρία Ροδοπούλου, Αρμός
2008 «Ιχνηλατώντας τη σιωπή», Οιωνός
2010 «Υδρίες ανάσες», Οιωνός
2011 «Αλκυονίδες μνήμες», Οιωνός
2011 «Της ροής και της τέφρας», Άνεμος εκδοτική
2013 «Το όλον και το τίποτα της νοσταλγίας», Οιωνός
2015 «Σεπτά κι ανερυθρίαστα», Συμπαντικές διαδρομές
2019 «Υστερόγραφα με παραλήπτη», Χρόνος Εκδόσεις

Αγγελική Καραπάνου – Συγγραφέας / Εκπαιδευτικός
Ιστολόγιο: Έννεπε Μούσα /  ennepe-moussa.gr  /  Σάββατο 14.11.2020

https://ennepe-moussa.gr/%CF%83%CF%84%CE%B1-%CE%B2%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CE%AC/%CE%B4%CE%AD%CE%BA%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%AC%CE%BA%CE%B7-%CF%84%CF%83%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AE%CE%BB%CE%B1?fbclid=IwAR2eYMzDKmSUJdoSNCGWhySbphdLCAX0nl2Ezkeicw6ERxaPkxH5reBZLik 

Υπήρξαμε άραγε ποτέ;

Έτσι ήσυχα (θα) μας ταξιδεύει η ζωή

διασχίζοντας θύμησες, έρωτες
ερημιές, απουσίες
ώσπου να μας παραδώσει αθόρυβα
στην παύση και στη λησμονιά.

ΥΓ: Υπήρξαμε άραγε ποτέ;
Κι αν ναι, κατανοήσαμε επαρκώς
την ύπαρξή μας;


Τάκης Τσαντήλας 

Συναισθηματική ασάφεια

Νοστάλγησα την ατραπό
με τα μεγάλα δέντρα και τα πυκνά τους φυλλώματα 
που περπατούσαμε αμέριμνοι 
στον μύθο μέσα και στ’ όνειρο 
κι ο χρόνος κυλούσε αργά και ανάλαφρα 
σαν την γαλήνη που τραγουδάει 
πριν την απογυμνώσει η θύελλα. 

Την έλξη νοστάλγησα 
την ποθητή εκείνη έλξη που δονούσε το σύμπαν 
και προσκαλούσε να γευτούν οι αισθήσεις μας 
τα ευωδιές των ποιημάτων 
καθώς ο ουρανός μας έραινε με λιακάδες και χιόνια 
και οι βροχές των αιώνων 
κυλούσαν αισθαντικά στο κορμί μας. 

Νοστάλγησα τη θητεία μας στο Καλοκαίρι 
τότε που ήλιος και έρωτας 
άφηναν τα σημάδια τους έκδηλα 
στα αναψοκοκκινισμένα πρόσωπά μας 
και τις νύχτες ανάβαμε με ευλάβεια τ’ άστρα 
προσκαλώντας να προσέλθει η μουσική 
να χορέψει ταγκό με το πάθος. 

__ Κάποια μέρα ωστόσο, οφείλω 
να σταματήσω να νοσταλγώ. 
Θα επιστρέψω τότε κρυφά στα οικεία μας μέρη 
θα προσπεράσω τα πάθη αλλοτινών εποχών 
θα σπάσω τον κοινό παραμορφωτικό μας καθρέπτη 
ατενίζοντας κατά πρόσωπο 
την ζοφερή μας πραγματικότητα.


Τάκης Τσαντήλας

Η ευωδιά της αδήριτης πλάνης

Με τα μάτια στραμμένα στη θύελλα 
από μακριά σε θωρώ καθώς έρχεσαι 
γεμάτη με ευώδεις ανθούς, αγαπημένη. 
Ο δρόμος μικραίνει, στενεύει και χάνεται 
καθώς της θωριάς σου η λάμψη 
καταλύει το χρόνο. 
Σε νιώθω που σπεύδεις 
που πλησιάζεις, που φτάνεις 
ωραία της μυαλού εσύ παρουσία 
κι οι λέξεις νωθρές και αδύναμες 
ανείπωτες μένουν 
θροΐσματα άηχα στη βουή του ανέμου. 
Σύγκορμος της χαράς ο σφυγμός 
απαντάται στα σύννεφα 
με την αιθέρια πλάνη 
τη στιγμή που ένα μέτοικο άστρο 
απεκδύει τη νύχτα 
ημερεύοντας με την αίγλη του 
την αψίθυμη μνήμη. 

ΥΓ: Και η σελήνη, μη θαρρείς, 
με τις δικές μας αυταπάτες γεμίζει. 


Τάκης Τσαντήλας
 

Της μέλλουσας θύμησης

 Άνθη από μύριους κήπους 
της αισθαντικής νοσταλγίας  
ηδύ Καλοκαίρι 
απλωμένο στη ματιά του ήλιου που φέγγει  
αναρριχώμενα άστρα 
που τις νύχτες καθαίρουν 
έλα να σμίξουμε 
κρεμασμένοι στα πάθη που σείονται 
να χαράξουμε ατραπούς 
της μέλλουσας θύμησης 
να γίνουμε χορευτές των κυμάτων.

Τάκης Τσαντήλας 

Βαρκάδα στην πλάνη

Οι μνήμες σκυθρωπές
μπαινοβγαίνουν στις φλέβες
σύννεφα και βροχή και αέρας
στα καταλύματα μιας άφαντης μέρας
με τις ανάσες να πνίγονται
τα όνειρα να σιωπούν
τα μάτια να κλείνουν
απ' την αφόρητη ζάλη
την παραζάλη
την αχρωμία των νοημάτων
την απερισκεψία των θυμών
την νόσο των ιερών μας εδραίων
που αποπνέει ο ρηχός μας ορίζοντας
τα τραγούδια που λένε για έρωτες
δίχως τον έρωτα μέσα τους
που λένε δίχως να λένε
που καίνε δίχως να φλέγονται
κι εσύ να ξανοίγεσαι μόνος
βαρκάδα στην πλάνη με τρύπιες σημαίες
ως φεγγάρι χλωμό
καλεσμένο σε δείπνο
εραστών που κοιμούνται.

ΥΓ: Ο λόγος εδώ
η ομίχλη εδώ
όλα εδώ
μ' έναν θεό, των απόρων, απών
κι ένα σύννεφο άκεφο
να ψάχνει το παντελόνι του στ' άπλυτα.


Τάκης Τσαντήλας 

"Το όλον και το τίποτα της νοσταλγίας" του Τάκη Τσαντήλα. Με την ιδιαίτερη κριτική ματιά της Σοφίας Στρέζου

Ρητορικός ο τίτλος της ποιητικής συλλογής του Τάκη Τσαντήλα «Το όλον και το τίποτα της νοσταλγίας», που κυκλοφόρησε το 2013 από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ.
Ποιο το «όλον» και ποιο το «τίποτα» της «νοσταλγίας» που περιφέρεται στο άπειρο, στην ανάσα του ποιητή, στη σιωπή του λόγου, στα άχραντα μυστήρια της μνήμης;
Είναι γνωστή η συγκατοίκηση της μνήμης με τη λήθη, της ανάμνησης με τη λησμονιά στις αναρριχήσεις της ποίησης.
Στην τοιχογραφία της συνθέτει θραυσματικούς στίχους αισθαντικών ημερών που έφυγαν, επωάζοντας λέξεις!
Ο ποιητής δεν ξεφεύγει από την ποιητική μυθολογία της ερωτικής γραφής του. Ευαίσθητη και λυρική, ευθύβολη και τολμηρή στην γεωγραφική ισοτοπία της ποίησης. Γίνεται ο εξόριστος προσκυνητής, που ψηλαφεί την φυσιολογία του έρωτα μέσα από θυμητάρια μνήμης, σαν αποθηκεύονται στα θηκάρια της νοσταλγίας, για να αναδυθούν πυκνά και υποβλητικά τα ποιήματα. Ενδύεται ψυχικές ανατάσεις - Αυτός - ο μετανάστης από την χώρα των ανέμων, αρθρώνοντας φθόγγους σε κάθε του φύσημα.
Τούτο το φύσημα ανανεώνει την οπτική του, χωρίς να καθηλώνεται κάθε φορά στους ίδιους γνώριμους τόπους.
Λεκτικοί αποφθεγματικοί στίχοι σαρκώνονται στις αγκυλώσεις των ποιημάτων. Έτσι οι πύλες ανοίγουν για τους ήδη μυημένους αναγνώστες - μια και ο Τάκης Τσαντήλας εδώ και χρόνια - έχει χτίσει μια όμορφη αναγνωστική σχέση με τους φανατικούς φίλους του.
Ο συναισθηματικός του λόγος γίνεται μοχλός συγκίνησης, που ενταφιάζει τη λήθη στην αυτοτέλεια της μνήμης.
Ο ποιητής δεν επεξεργάζεται απλώς την ατομική του περιοχή. Αντίθετα ιχνηλατεί βήματα στην οξύτητα της βιωμένης πορείας στο άπειρο, στην αμετάκλητη ενότητα με την αιωνιότητα.
Ο μινιμαλιστικός σχεδιασμός των ποιημάτων, τον οδηγεί σε εύκρατες ζώνες στην ευτοπία της ποίησης!
Έτσι ο ιδιωτικός ορίζοντας μεταλλάσσεται σε ανεμοσκορπισμένη ευαισθησία που πάντα βρίσκει τόπο να εναποθέσει το άρωμα της νοσταλγίας, ως «αντίδωρο χάδι».

Βήματα στο άπειρο

Ένιωσα την αγρύπνια και την έκσταση
ως ιχνηλάτης κι αχθοφόρος
κάνοντας βήματα στο άπειρο
βήματα αργά
τόσα όσα η μνήμη ορίζει
κι ακόμα τόσα
όσα για να μειώσω την απόσταση από μένα
με τη φορά του λόγου να είναι ανάστροφη
και με το βλέμμα των καιρών
να μ’ εμβολίζει

Ο ιδιαίτερος ψυχισμός και η ευαισθησία του ποιητή γεννούν μια προσωπική στιχουργική, που με τα χρόνια γίνεται μόνιμη συνθήκη στα ποιήματά του. Τα συναισθηματικά τοπία γίνονται ιερές λειτουργίες, με χαμηλούς τόνους στην ποιητική του.
 Οι στιχουργικές του εμπεριέχουν σαγηνευτικούς συνδυασμούς στη διαχρονικότητα της γραφής του.
Παραμένει αθεράπευτα ρομαντικός προσκυνητής στην ερμηνεία του αθέατου. Ασκείται σε μακρινές και απρόσταχτες πορείες, θυμίζοντας αισθαντικές μέρες που έφυγαν, αλλά είναι πάντα εδώ, στην αποκρυπτογράφηση της ψυχοσύνθεσης του δημιουργού.

Απρόσταχτες πορείες

Θύμησες με φορτία
από πτώσεις οχυρών και αυταπάτες
Ό,τι ονειρεύτηκα με έθρεψε
Ό,τι αγάπησα με λάβωσε
Προσκυνητής επίμονος του λόγου
θα ασκούμαι πάντοτε σε μακρινές
κι απρόσταχτες πορείες

Ο Τάκης Τσαντήλας είναι ο νωχελικός εραστής του λόγου.
Είναι πλασμένος από την πλάνη ύλη που συνοδεύει τους ποιητές δια βίου!
Τα περάσματα του ανέμου είναι ο φυσικός του χώρος, εκεί που ο άνεμος δεν αγγίζεται με χέρια, αλλά με λέξεις, αποπληρώνοντας το χρέος του Ποιητή στην Ποίηση!
Αν και κατανοεί πως δεν πρέπει να τρέφεται με μύθους, Εκείνος - εξακολουθητικά - αρπάζεται από μύθους «που πόθησαν τον πόθον πέρα από την αντοχή του πόθου τους» κατά πως λέει ο ποιητής Δημήτρης Δημητριάδης.

Καιρός να δεις

Είναι καιρός να πάψεις πια
να τρέφεσαι με μύθους
Είναι καιρός να δεις
Να μπεις στη μάχη άσπιλος
Να γίνεις ήχος
λόγος
ατραπός
Να μην παραδεχτείς ποτέ
την ήττα του αδοκίμαστου

Ο ποιητής στηρίζει την ύπαρξή του στην ανίχνευση των λέξεων σε εωθινά σκοτάδια και ανθισμένα δάκρυα, αναζητώντας στίχους. Ηλεκτρίζεται στο ασήμαντο που γίνεται σημαντικό, μεταγγίζοντας λέξεις σε ποιήματα.
Δεν υποχωρεί στην ήττα του αδοκίμαστου κι ας χόρτασε νίκες στις πιο λεπτές εκφάνσεις του ερωτικού συναισθήματος, αποτυπώνοντας ελλειπτικά τον μύθο του έρωτα!
Η ποιητική του γλώσσα έχει τη διαύγεια μιας συνομιλίας με την σταθερή αλήθεια της ποίησης και το άπειρο. Το εξορυγμένο πολύτιμο μετάλλευμα της μνήμης γίνεται ο απερίφραστος και λιτός αντάρτης στίχος, που αν βρεθεί θα φωτίσει με τη λάμψη του το Σύμπαν!

Λόγος ζωής

Υπάρχει λόγος να ανιχνεύεις λέξεις
στο σκοτάδι
Ένας αντάρτης στίχος να βρεθεί
ίσως φωτίσει με τη λάμψη του
το Σύμπαν

Η Σιωπή για τον Τάκη Τσαντήλα είναι ο βασικός άξονας της γραφής του. Τα ποιήματά του θα ενδυθούν με ανάσες που ηχούν λέξεις για τους πρωτόπλαστους του έρωτα και της απουσίας.
Θα ενσαρκώσουν στίχους από την ιδιοποίηση της ζωής, νέμοντας τα εκμαγεία της στέρησης «στα πυκνά των καιρών νεφελώματα».
Το ευγενές μέταλλο της μνήμης που ναυτολόγησε η αγάπη, γίνεται ο περίπλους στις ακτές των συναισθημάτων. Συλλαβίζονται χάδια, από την απόσταση της λήθης, στην άγνωστη γλώσσα της ροής των αισθήσεων. Γιατί όπως λέει ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης «Απ’ όλα μπορείς να σωθείς εκτός απ’ τη νοσταλγία σου για κάτι πολύ μακρινό που δεν το θυμάσαι».

Σιωπή κι απουσία

Θα με βρίσκεις - κυρίως - εκεί
στα πυκνά των καιρών νεφελώματα
που θα κρύβεις το βλέμμα σου
για να διώχνεις ανήμερες μνήμες
Θα με βρίσκεις απρόσμενα
- σε στιγμές που θα βγάζεις τα πέπλα της λήθης –
ως ροή
ως ονείρωξη
ως ανάσα αστάλωτη
ως σιωπή κι απουσία


Σοφία Στρέζου – Συγγραφέας / Κριτικός

«Αισθητικές αναλύσεις δημιουργών» (2ος τόμος) / «Άνεμος Εκδοτική» 

Ενδείξεις

Θα 'ρθει καιρός
που τα καρφιά των ατραπών
που δρασκελίσαμε
θα βυθιστούν σκαιά
μες στο ισχνό κορμί της θύμησης
όπου το αίμα
θ' αναβλύζει πορφυρό
και θα κοχλάζει.


Τάκης Τσαντήλας

Καταφύγιο

Βαθιά η ομίχλη των καιρών που διανύουμε.
Πνίγει ανάσες, αφυδατώνει συναισθήματα,
αδρανοποιεί αντανακλαστικά.
Η ποίηση είναι ανάγκη, είναι διέξοδος,
είναι πλάνη και ρήξη συνάμα.
Είναι απόδραση απ’ τη φθορά και τη συνήθεια.
Ιχνηλατεί σκιές, αναδιφεί πληγές, αγκαλιάζει τα έρημα.
Στέκεται σύντροφος στις μοναξιές,
στις ηδονές, στις καταδύσεις μας.
Στους σφυγμούς και στους χτύπους μας. 


Τάκης Τσαντήλας 

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη της Μαρίας Αργυρακοπούλου στον δημοσιογράφο, λογοτέχνη και εκδότη του λογοτεχνικού περιοδικού "ΚΕΦΑΛΟΣ" κ. Πλούταρχο Πάστρα

 1. Αν έπρεπε να δώσετε έναν ορισμό για τη λογοτεχνία, ποιος θα ήταν αυτός;

* Και οι ειδικοί ακόμη ερίζουν ως προς αυτό το ζήτημα. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσε να πει κανείς ότι η λογοτεχνία περιλαμβάνει τα γραπτά και προφορικά μνημεία του έντεχνου λόγου ενός λαού. Τώρα, τι είναι έντεχνος λόγος; Ο μυθοπλαστικός λόγος που αποκλίνει από τον καθημερινό και προκαλεί αισθητική απόλαυση; Κι εδώ πάλι χωράνε περαιτέρω ορισμοί και επεξηγήσεις που καθορίζονται από την εκάστοτε εποχή και την ακαδημαϊκή κοινότητα. Με συντομία πάντως, για μένα, λογοτεχνία είναι ο έντεχνος λόγος, με την έννοια του επεξεργασμένου και όχι φυσικού, που εμπλέκεται στο χώρο της μυθοπλασίας, αφήνει υπονοούμενα και ερωτηματικά, άρα δίνει τροφή για σκέψη και συναισθηματική εμπλοκή και καταλήγει ίσως στην αριστοτελική κάθαρση.

2. Τι μπορεί να προσφέρει η λογοτεχνία στο σύγχρονο άνθρωπο;

* Αυτό που ανέφερα προηγουμένως. Η λογοτεχνία είναι πηγή τροφής. Είναι σαν να έχουμε ένα χωράφι και αν δεν το καλλιεργήσουμε πως θα πάρουμε σπόρους για να φυτέψουμε και στο μέλλον;  Έτσι και η λογοτεχνία είναι η πνευματική καλλιέργεια κάθε ανθρώπου. Δίνοντάς του λοιπόν εκείνα τα ερεθίσματα που θα τον κάνουν να αισθανθεί, να σκεφτεί, να αναρωτηθεί. Τον αφυπνίζει και τον πυροδοτεί έτσι ώστε να μπορεί να σκέφτεται πιο ανοιχτά, πιο ευρύχωρα, πιο καταδεκτικά. 

3. Η ποίηση στις ημέρες μας δεν έχει τη θέση που κατείχε παλαιότερα. Για ποιο λόγο πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό και πως θεωρείτε ότι θα είναι το μέλλον της;

* Αυτοί που θεωρώ πως δεν διαβάζουν σήμερα ποίηση είναι οι νέοι κυρίως άνθρωποι και πιο πολύ οι έφηβοι, καθώς μεγαλώνουν εγκλωβισμένοι στις ευκολίες των νέων τεχνολογιών. Είναι και το σχολείο μας που παράγει μονοδιάστατους ανθρώπους που αγωνίζονται να αποκτήσουν πτυχία και δεν μαθαίνουν να αγαπούν την ευρύτερη καλλιέργεια που προκαλεί ο λόγος. Ωστόσο, η απαισιοδοξία δεν μου ταιριάζει. Έχω εμπιστοσύνη στις αξίες που προβάλει η λογοτεχνία και στην ανάγκη όλων μας γι αυτές. Και γενικότερα έχω εμπιστοσύνη στον άνθρωπο.

4. Και τώρα μία δύσκολη ερώτηση. Τι σημαίνει για σας ποίηση;

* Η ποίηση θεωρώ πως είναι το πιο αινιγματικό κομμάτι της λογοτεχνίας. Το πιο μελωδικό, το πιο ιδιαίτερο και σαφώς το πιο περιεκτικό. Προσφέρει πιστεύω τα μεγαλύτερα περιθώρια μέθεξης και συμμετοχής του αναγνώστη στο έργο του συγγραφέα.

5. Πότε ξεκινήσατε ν’ ασχολείστε με την τέχνη του λόγου και ποιος ήταν ο λόγος που σας παρότρυνε;

* Από τα εφηβικά μου χρόνια ξεκίνησα να γράφω πεζό και έμμετρο λόγο. Είχα ένα τετράδιο που πάντα κρατούσα σημειώσεις. Αποτύπωνα τους προβληματισμούς μου σε θέματα που  κυρίως αφορούσαν τη ζωή. Περισσότερα ενεργά με την ποίηση ασχολήθηκα τα τελευταία χρόνια και αιτία ήταν το Καλαβρυτινό ολοκαύτωμα. Προβληματισμένη από τη θηριωδία των Γερμανών εκτελεστών που έντονα βίωνα κάθε χρόνο στην τραγική επέτειο του ολοκαυτώματος,  θυμάμαι προσπάθησα να αποτυπώσω τα συναισθήματα των ανθρώπων που ανέβαιναν προς το λόφο της εκτέλεσης. Αυτή μου η ανάγκη έκφρασης βγήκε σε ποιητικό λόγο.

6. Γιατί γράφετε;

* Πάντα υπάρχουν αιτίες θαρρώ για να γράψει κάποιος. Μέσα από το γραπτό λόγο, είτε πεζός, είτε ποιητικός είναι, εκφράζονται τα συναισθήματα, οι αγωνίες, οι λύπες, οι χαρές και όλα αυτά τα λιθαράκια που στελεχώνουν το συναισθηματικό κόσμο ενός ατόμου. Γράφω γιατί η συνείδησή μου είναι πάντα σε εγρήγορση και αντιλαμβάνομαι σε όλο το εύρος τους ιδέες και σκέψεις, συναισθήματα και βιώματα. Άλλοτε για να αποφορτιστώ και άλλοτε για να συνεισφέρω με τον δικό μου τρόπο, όπως εγώ τον αντιλαμβάνομαι, στην αφύπνιση συνειδήσεων. 

7. Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας; 

* Θα έλεγα λοιπόν πως δεν υπάρχει συγκεκριμένη πηγή. Συνήθως είναι η ίδια η ζωή. Οι φουρτούνες που επιφέρει η ζωή στον άνθρωπο, που ως καραβοκύρης ενός δύσβατου μονοπατιού με προτρέπουν να προσπαθώ να τιθασεύω τα κύματα, αποτυπώνοντας, μέσα από τον ποιητικό λόγο,  τον ανάλαφρο ή άγριο παφλασμό τους. 

8. Με ποιο λογοτεχνικό είδος ασχολείστε περισσότερο;

* Ασχολούμαι κυρίως με τον ποιητικό λόγο σε όλες τις εκφράσεις του. Ελεύθερο, έμμετρο, πεζό. Θα έλεγα πως ο ελεύθερος ποιητικός λόγος με βάση το βίωμα είναι αυτός που μου αρέσει και με εκφράζει περισσότερο.

9. Μιλήστε μας για το λογοτεχνικό σας έργο.

* Εκφράζομαι με ελεύθερο, πεζό και έμμετρο λόγο από τα δύσκολα αλλά και τόσο συναρπαστικά και τρυφερά χρόνια της εφηβεία μου. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Βεσίνι Αχαϊας, ένα μικρό και όμορφο ορεινό χωριό κοντά στα Καλάβρυτα όπου η φύση με τα άνθη της και τα φυτά της ήταν ουσιαστικά το σπίτι μου. Εμπνεόμουν λοιπόν και εκφραζόμουν κυρίως από τη φύση. Αργότερα η έκφρασή μου μέσω του λόγου έγινε περισσότερο ανθρωποκεντρική, θα σας έλεγα, με βάση τα βιώματά μου, τις αγωνίες, τις ανησυχίες μου αλλά και τους προβληματισμούς μου για τις αδικίες αλλά και τις ανισότητες που διέπουν την κοινωνία μας. Ποιήματά μου και άλλα λογοτεχνικά μου πονήματα έχουν δημοσιευτεί σε αρκετά περιοδικά και εφημερίδες, έντυπα και ηλεκτρονικά. Εδώ και πολλά χρόνια ένιωθα την ανάγκη αυτές οι, με ποιητικό λόγο, προβληματισμοί, ανησυχίες, προσδοκίες, επιθυμίες μου, να εξέλθουν συσωρευτικά, μέσα από ένα έντυπο βιβλίο, στο φως και στο αέρα της αξιολόγησης του αναγνωστικού κοινού. Την φετινή χρονιά (2019) και μετά από παροτρύνσεις αγαπημένων προσώπων μου, εκπλήρωσα αυτή την ανάγκη μου εκδίδοντας την πρώτη μου ποιητική συλλογή τα «Αποτυπώματα στο πουθενά» από τις «Χρόνος Εκδόσεις» ενώ παράλληλα είναι σχεδόν έτοιμη και η δεύτερη ποιητική συλλογή μου που ευελπιστώ, αν όλα πάνε καλά, να εκδοθεί μέσα στη χρονιά που μας έρχεται. 

10. Πείτε μας λίγα λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο που έχει τίτλο: Αποτυπώματα στο πουθενά» (Χρόνος Εκδόσεις / 2019). 

* Το βιβλίο μου έχει τίτλο «Αποτυπώματα στο πουθενά». Εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2019 από τις Χρόνος Εκδόσεις. Είναι ποιητική συλλογή με τα πρώτα μου σκιρτήματα σε απόδοση ελεύθερου στίχου. Θα έλεγα πως είναι ένα ενδιαφέρον αποτύπωμα βιωματικό που ανιχνεύει στο χρόνο και στο χώρο δράσεις και αποδράσεις. Ευελπιστώ να είναι καλοτάξιδο, να διαβαστεί και να αξιολογηθεί με τον ένα ή άλλο τρόπο από τους αναγνώστες.

11. Ποια είναι η αγαπημένη σας ώρα μέσα στην ημέρα που κάθεστε και γράφετε;

* Η έμπνευση, νομίζω, πως δεν έχει συγκεκριμένη ώρα. Έρχεται απροειδοποίητα και σε βρίσκει ανά πάσα ώρα και στιγμή. Έτσι κρατώ πάντα σημειώσεις και τις τακτοποιώ συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες. Ανέκαθεν μου άρεσε το πρωινό διάβασμα από τα μαθητικά μου χρόνια. Θεωρώ εκείνες τις ώρες περισσότερο γόνιμες γιατί ο εγκέφαλος είναι πιο ξεκούραστος και πιο διαυγής.

12.  Πως είναι η ζωή ενός λογοτέχνη στα χρόνια της κρίσης;

* Η ζωή ενός λογοτέχνη δεν διαφέρει από τη ζωή των άλλων ανθρώπων. Βιώνει κι αυτός την κατάλυση και την παρακμή της κοινωνίας μας σε όλους τους τομείς της. Αυτό κάνει πιο οξυμένη την ανάγκη έκφρασης και την ευθύνη που απορρέει στο λόγο του. Οφείλει να στέκεται με ακλόνητο ύφος, αρωγός ψυχικής δύναμης μέσα από το έργο του και από τις δράσεις του, να συμπαραστέκεται στο συνάνθρωπο και να αφυπνίζει συνειδήσεις.

13. Πως θα χαρακτηρίζατε τη λογοτεχνική παραγωγή σήμερα;

* Η λογοτεχνική παραγωγή σήμερα είναι πλούσια, πολυπολιτισμική και ελπιδοφόρα θα έλεγα. Πολλά μυθιστορήματα, διηγήματα, πεζά και πολλές ποιητικές συλλογές έρχονται στο φως τις μέρες μας. Έρχεται σε αντίθεση με το αναγνωστικό κοινό που όλο φθίνει. Υπάρχουν και σήμερα όπως παλιά αξιόλογοι λογοτέχνες και αξιόλογα έργα. Θα πρέπει κάποιος να ψάξει τι είναι αυτό που τον κεντρίζει περισσότερο, να ανακαλύψει ποιο έργο του προσφέρει και τον κάνει να ξανοιχτεί στα βαθιά του λογοτεχνικού ωκεανού ανασαίνοντας ζωηρά από το κύμα, την άλμη, την αύρα που κάθε φορά αυτός αναδίδει. 

14. Ποιο θεωρείτε πως είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός Best Seller;

* Το μυστικό της επιτυχίας ενός βιβλίου για να γίνει best seller είναι να στοχεύει στο θυμητικό του αναγνώστη. Να τον αγγίζει βαθιά και να τον ωθεί να εμπλακεί στην υπόθεση του έργου.

15. Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στο έντυπο ή στο ηλεκτρονικό βιβλίο, εσείς ποιο θα επιλέγατε; 

* Θα επέλεγα σαφώς το έντυπο βιβλίο. Άλλη χάρη έχει να κρατάς ένα βιβλίο στα χέρια σου, να το ξεφυλλίζεις, να ανιχνεύεις την κάθε του λέξη, την κάθε του πρόταση. Το αγγίζεις, το αισθάνεσαι.  Σε συντροφεύει όπου κι αν βρίσκεσαι. Βέβαια στη σημερινή εποχή που η τεχνολογία καλπάζει, το ηλεκτρονικό βιβλίο φέρει πλεονεκτήματα κυρίως οικονομικά και το ότι μπορεί να απευθυνθεί σε ένα ευρύ κοινό.

16.  Ποια συμβουλή θα δίνατε σ’ ένα νέο λογοτέχνη;

* Θα τον συμβούλευα απλά να διαβάζει πολύ, πάρα πολύ, για να αποκτήσει αναγνωστική εμπειρία της προηγούμενης παράδοσης.

17. Τώρα ας περάσουμε στην πλευρά του αναγνώστη. Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε;

* Τελευταία διάβασα είναι το «Λόγια του πρωινού και του σούρουπου» του Αιγύπτιου λογοτέχνη Ναγκίμπ Μαχφούζ σε μετάφραση από τα Αραβικά των Ελένη Ε. Καπετανάκη και Αγγελική Σιγούρου, των εκδόσεων Καστανιώτη. Είναι ένα σχεδόν πρόσφατο μυθιστόρημα (εκδόθηκε στη Αίγυπτο το 1987). Πρόκειται για ένα έπος τριών οικογενειών που έζησαν στο Κάιρο από το 1798 έως το 1973. Ο συγγραφέας μέσα από ιστορίες ανθρώπων που συλλέγει αφηγείται την ιστορία της πατρίδας του. Ξεδιπλώνει ιστορίες ανθρώπων από όλες τις κοινωνικές τάξεις, τη θέση της γυναίκας που βελτιώνεται με τα χρόνια, τη μετανάστευση σε χώρες της Δύσης, τις παραδόσεις της κοινωνίας που διαβρώνονται, τους οικογενειακούς δεσμούς που κι αυτοί αδυνατίζουν. Ανεπιφύλακτα θα το σύστηνα σε κάθε αναγνώστη.

18. Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

* Έχουμε τόσο πλούσια «βιβλιοθήκη» στην πατρίδα μας που ειλικρινά δυσκολεύομαι να απαντήσω, μην τυχόν και αδικήσω κάποιους/ες. Θα αναφέρω ενδεικτικά κάποιους που στάθηκαν αρωγοί στην πορεία της ζωής μου. Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, Κωνσταντίνος Καβάφης, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Μενέλαος Λουντέμης, Τάσος Λειβαδίτης, Κώστας Καρυωτάκης, Μ. Καραγάτσης, Νίκος Εγγονόπουλος, Νίκος Καρούζος, Τάκης Τσαντήλας.
Από ξένους συγγραφείς – ποιητές ενδεικτικά θα αναφέρω τους Πάμπλο Νερούντα, Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι , Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Πάουλο Κοέλο, Ναγκιμπ Μαχφουζ, Λεο Μπουσκαλια.

19. Ποια είναι τ’ αγαπημένα σας βιβλία;

* Αγαπημένα μου βιβλία είναι πολλά και καθημερινά γεννούνται. Είναι αυτά που με μαγεύουν και τα κουβαλάω μέσα μου για καιρό. Ενδεικτικά θα αναφέρω κάποια που αυτή τη στιγμή ανοίγουν το παράθυρο της μνήμης μου: «Η μεγάλη Χίμαιρα» του Μ. Καραγάτση, Τα ποιήματα του Κώστα Καρυωτάκη και του Τάσου Λειβαδίτη, «Έγκλημα και τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι, «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας» του Μάρκες, «Ο Αλχημιστής» του Πάουλο Κοέλο, Μέρες και «Νύχτες της Αραβίας» του Ναγκίμπ Μαχφούζ.

20. Τελευταία ερώτηση. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια στο χώρο της λογοτεχνίας;

* Καταρχήν θα ήθελα να πάει καλά η πρώτη ποιητική συλλογή μου «Αποτυπώματα στο πουθενά» και να αξιολογηθεί κριτικά από το αναγνωστικό κοινό. Στα άμεσα σχέδια μου στο χώρο της λογοτεχνίας είναι η ολοκλήρωση και η έκδοση μιας νέας ποιητικής συλλογής. Να προσθέσω επίσης τη συμμετοχή μου σε διάφορα ανθολόγια ποίησης που πρόκειται να κυκλοφορήσουν σύντομα. Για παραπέρα θα δούμε. Υγεία και διάθεση να υπάρχει και όλο και κάτι θα σκαρώνουμε. 

_ Η παραπάνω συνέντευξη στον Δημοσιογράφο, Λογοτέχνη και Εκδότη του Περιοδικού «ΚΕΦΑΛΟΣ» κ. Πλούταρχο Πάστρα δημοσιεύτηκε στον ιστοχώρο του Περιοδικού στις 09.03.2020

https://kefalosperiodiko.blogspot.com/2020/03/maria-argyrakopoulou.html

Τείχος

Όσο κι αν προσπαθούμε
ν' ανταμώσουμε στα ποιήματα
ένα μεγάλο τείχος μας χωρίζει,
ένα κρύο δωμάτιο
γεμάτο σιωπές και απουσίες,
ένα ανείπωτο τετέλεσται
που σκιάζει τ' άστρα
στον ορίζοντα.


Τάκης Τσαντήλας

Ανάγνωση

Οι λέξεις μας γέννηση, οι λέξεις μας έρωτας οι λέξεις μας θάνατος. Με το δικό τους φορτίο, το δικό τους χρώμα, το δικό τους ερέθισμα, όπου ανάλογα με το πώς τις αγγίζουμε μπορούν να μας απογειώσουν ή να μας καταβυθίσουν.
Άλλοτε νωρίς άλλοτε αργά οι λέξεις φτάνουν πάντοτε στο ερημοκλήσι της ψυχής μέσα από ένα πλήθος αιτιών, αφορμών, αναγκών και προ(σ)κλήσεων. Ο τρόπος δε που οφείλουμε να τις προβάλουμε δεν μπορεί να είναι άλλος παρά ωσάν να γνωρίζουμε βαθιά, βαθύτατα πως δεν μας ανήκουν. Γενναιόδωρα πάντα κι απερίφραστα.
Ως σεπτά κι ανερυθρίαστα ποιήματα.


Τάκης Τσαντήλας

Αιτίες γραφής

Αιώνες είναι που κεντά, η μνήμη μας, την ομορφιά
σαν ποίημα κι άλλο ποίημα που ανθεί
κι εκτρέπει σύννεφα.
Η μουσική της νύχτας καίει.


Τάκης Τσαντήλας

Αγύρτης χρόνος

Σαν να μην πέρασε ούτε μια ημέρα
ούτε μια στιγμή
από τότε που απεκδύαμε το πάθος μας στα σύννεφα
που ο σφυγμός μας συγχρονίζονταν στη θύελλα
κι ο ουρανός βαρύς
σκοτείνιαζε και βλαστημούσε

Τότε που τα πεδία των μαχών
γέμιζαν από κραυγές κι εξεγερμένα ποιήματα
που αψηφώντας τη φωτιά
πετροβολούσαμε τα πρόσωπα της καταισχύνης
μπλε, πράσινα, ροζ, γκρι
πρόσωπα που άλλαζαν χρώματα
ανάλογα κατά που σέρνονταν
ο θλιβερός εσμός της εξουσίας

Που ανεμίζαμε μαύρες, κόκκινες
κάθε σπουδής παντιέρες
και φώλιαζε στα σπλάγχνα μας ο έρωτας
ο ανατρεπτικός έρωτας
που καθαγίαζε κι αποπλανούσε

Τότε μικρή μου που η αταξία
φούσκωνε στο αίμα μας
και τις αισθήσεις μας πυροδοτούσε
ο φλογερός αέρας της ουτοπίας

Που φτάνοντας αντίπερα
βγάζαμε με απείθεια τη γλώσσα μας
στους άθλιους  ταγούς και μανδαρίνους
και την απολυμαίναμε μετά με ποθητούς σπασμούς
στα ξαναμμένα σώματα μας 

Σαν να μην πέρασε ούτε μια ημέρα
ούτε μια στιγμή
σαν να 'μεινε ο χρόνος καρφωμένος
στην ψαγμένη πλάνη μας
που μας παραμυθιάζει στοργικά
κι αδίστακτα μας γοητεύει


Τάκης Τσαντήλας

Παράθυρο στην επίγνωση

Η κάθοδος στο βαθύ μέσα μας
είναι η μακρά πορεία της αναζήτησης
του άγνωστου εαυτού μας
η απεξάρτησή μας από το τοξικό εγώ
η γνώση
η σοφία
η επίγνωση
για το εφήμερο των πραγμάτων
η συνειδητοποίηση
πως μόνο η ενδυνάμωση της σχέσης μας
με το πρόδηλον φως
καθίσταται ικανή
να μας δώσει την δέουσα όραση
για να μας δούμε
να μας βρούμε
να μας γνωρίσουμε.


Τάκης Τσαντήλας

Helin Bölek

Όχι Helin, δεν έφυγες ποτέ
τα μαύρα μακριά σου μαλλιά
ανεμίζουν αιθέρια πάντοτε  
μαζί με τους ήχους του “belIa ciao”
στις πλατείες της Ισταμπούλ 
στους δρόμους του Ντιγιάρμπακιρ
στα σταυροδρόμια του κόσμου
στις καρδιές των ανθρώπων
η φωνή σου, φωνή των δίχως τίποτα
και των αποκλεισμένων
δονείται, νυν και αεί, καθαρή
φλογερή
στεντόρεια
όχι Helin δεν έφυγες ποτέ
η ομορφιά δεν υποστέλλεται
η λευτεριά δεν καταστέλλεται 
κι εσύ Helin είσαι πολύ όμορφη 
μας τραγουδάς
μας χαμογελάς 
μας ξεναγείς επίμονα στα κόκκινα όνειρα
εκεί που η αλληλεγγύη 
ανταμώνεται με την ποίηση 
και η ζωή βρίσκει
το τόσο απλό
το τόσο λιτό
το τόσο ορατό
νόημά της.


Τάκης Τσαντήλας

Αφιερωμένο στην Helin Bölek

_____________________________


Hayır Helin, Sen hiç gitmedin
Uzun siyah saçların
sonsuza dek rüzgarda uçuşacak
"Bella ciao " şarkısı eşliğinde
İstanbul'un Meydanlarında
Diyarbakır'ın sokaklarında
Tüm Dünyanın kavşaklarında
Bütün insanların yüreklerinde
Senin sesin,
Hiçbir şeyi olmayanların sesi
Dışlanmış insanların sesi,
Sesin hala yankılanıyor
Şimdi ve ilelebet yankılanacak
Tertemiz,
Şiddetli,
Gür
Hayır Helin, Sen hiç gitmedin
Güzellik yok edilemez
Özgürlük bastırılamaz
Helin, Sen de çok güzelsin
Sen bize şarkı söylüyorsun
Sen bize gülümsüyorsun
Sen bizi ısrarla kırmızı hayallerle buluşturuyorsun ki
Orası, dayanışmanın şiir ile buluştuğu bir yer
Hayat da
en basit
en sade
en görünür
anlamını bulur. 


Takis Tsantilas

Helin Bölek'e ithaf edilmiştir


çeviri: Rahil Kyriakidou

_____________________________


No Helin, you have never  passed away
your long dark hair
will be waving freely for ever
along with the sounds of “bella ciao” 
at the squares of Istanbul
in the streets of Diyarbakir
on the crossroads of the world
in people’s hearts
your voice vibrates, now and forever,
pure, passionate, stentorian
no Helin, you have never  passed away
beauty is not restricted
freedom is not suppressed
and you are so beautiful Helin
singing for us
smiling to us
you guide us persistently to red dreams,
where solidarity meets poetry
and life finds the so simple, so austere,
so obvious meaning.


Takis Tsantilas

Dedicated to Helin Bölek


Translation:  Anastasia Katsouda 

__________________________


Hayır Helin, sen hiç gitmedin
Uzun siyah saçların
sonsuza dek rüzgarda uçuşacak
"Bella ciao " şarkısı eşliğinde
İstanbul'un meydanlarında
Diyarbakır'ın sokaklarında
Tüm dünyanın kavşaklarında
Bütün insanların yüreklerinde
Senin sesin,
Hiçbir şeyi olmayanların sesi
Dışlanmış insanların sesi,
Hala yankılanıyor sesin
Şimdi ve ilelebet yankılanacak
Tertemiz,
Şiddetli,
Gür.
Hayır Helin, sen hiç gitmedin
Güzellik yok edilemez
Özgürlük bastırılamaz.
Helin, sen de çok güzelsin
Bize şarkı söylüyorsun
Bize gülümsüyorsun
Sen bizi ısrarla kırmızı hayallerle buluşturuyorsun ki
orası, dayanışmanın şiir ile buluştuğu yer
Hayat da
en basit
en sade
en görünür
anlamını buluyor.


Takis Tsantilas

Helin Bölek'e ithaf edilmiştir

çeviri: Esra Dogan 

Υστερόγραφα με παραλήπτη / Κριτική αναφορά του Αντώνη Χαριστού

«Ο αληθής ποιητής πρέπει να ομοιάζη την δρυν, ήτις όσον υψηλότερα αίρει την κεφαλήν προς τον ουρανόν, τόσον βαθύτερον βυθίζει την ρίζαν εις την γην» έγραφε ο Εμμανουήλ Ροΐδης και ο ποιητής Τάκης Τσαντήλας βάλθηκε να επιβεβαιώσει με τον πλέον ειλικρινή και αφοσιωμένο τρόπο την δυναμική της έκφρασης στην ποιητική φόρμα.
Πράγματι, η ποιητική συλλογή αναπτύσσεται σε ορίζοντα νοηματοδοτήσεων και εννοιολογικών αναφορών παράλληλα με ένα αυτόνομο βάθος συναισθηματικών συνδέσεων με επιθυμίες, η ικανοποίηση των οποίων, όντας περιπλεγμένων σε δίχτυα εξωτερικών επιρροών, δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά δικαίωση ως προς την πρόθεση. Με άλλα λόγια, η ποίηση του Τάκη Τσαντήλα διέρχεται μία δαιδαλώδη διαδικασία αυτοκάθαρσης διατρανώνοντας, σε ένα επίπεδο, την ποικιλία τριών επιπέδων αυτογνωσίας. Το πρώτο επίπεδο ανταποκρίνεται κατ’ επανάληψη στο όνομα του «λόγου». Στο σημείο αυτό αξίζει να σταθούμε προκειμένου να αντιληφθούμε τη γεφύρωση του «λόγου» με το δεύτερο επίπεδο του «εγώ» και το τρίτο επίπεδο του «εσύ».
Ο «λόγος» λοιπόν δεν είναι, στην συγκεκριμένη περίπτωση, το συνονθύλευμα λέξεων. Δεν αποτελεί το άνοιγμα της σκέψης στην συγκρότηση των νοημάτων. Αντιθέτως, διαρθρώνεται στην ψυχαναλυτική οπτική μίας ενδοσκόπησης κατά την οποία ο «λόγος» μετατρέπεται στο αυτοαναλυόμενο «εγώ» προτού το τελευταίο αναγνωρίσει αυτόνομα τον εαυτό του σε νέο επίπεδο της ποιητικής έκφρασης.
«Πόσο μα πόσο φως εδρεύει στα ποιήματα!
Εμπρός λοιπόν να τ’ ανιχνεύσουμε
να γίνουμε ανοιχτοί, εναργείς, μακρόθυμοι
το φορτίο φαντάζει βαρύ
είναι βαρύ» (σελ. 5).
Ακριβώς, ο «λόγος» προσλαμβάνει τη μορφή της ζωής σε ενέργεια και δυναμική κατεύθυνση μετατοπίζοντας το βάρος αυτής στην πνευματική αντιμετώπιση των κελευσμάτων ως προκλήσεων νέων εμπειριών.
«Ό,τι γεννιέται μέσα μου
γίνεται φως ανέκκλητον
και λόγος» (σελ.6).
Η επιθυμία κατακαίει τα τοιχώματα της συνειδητής ματαίωσης. Η διάψευση ελπίδων και προσδοκιών δεν επιτρέπει στον δημιουργό την προοπτική εξάπλωσης των αισιόδοξων προθέσεων. Αντίθετα, του υπαγορεύει επιτακτικά την παράδοση άνευ όρων στην ματαιότητα των πραγμάτων. Πρόκειται για το σημείο τομής στην ποιητική του Τάκη Τσαντήλα.
Ενώπιον ενός ατομικού και συλλογικού αδιεξόδου αρνείται τον αφοπλισμό, ακόμα και στην περίπτωση κατά την οποία το σωματικό μέτωπο έχει καταρρεύσει, αναζωογονείται μέσα από το «λόγο» και επανεξετάζει την στάση ζωής στην όψη των λεκτικών σχηματισμών. Στους τελευταίους οι λέξεις απελευθερώνονται. Εδώ ακριβώς, ο «λόγος» αναγνωρίζει ως αιχμή του δόρατος όχι μία αφηρημένη μεταμόρφωση εικόνων αλλά τη λεκτική δομή των επιθυμιών στην προέκταση των οποίων αναζητά νέες διαδρομές δικαίωσης. «Ευκρινής και αθώος
ως πυρίκαυστος λόγος
απέναντι σε καιρούς
ευτελείς κι ανυπόφορους» (σελ 9).
 Ο «λόγος» στην λεκτική του ανατομία απορρέει αυθόρμητα στη νέα ουτοπία της βιωμένης ανατροπής των συνειδήσεων μακριά απ’ την επιφάνεια και την υποκρισία των στιγμών. Ο χρόνος αποκτά σώμα στις λέξεις. Το όνομα και η ταυτότητα των τελευταίων καθρεφτίζει τη δυναμική ώσμωση νέων δεδομένων που συλλέγει σε κάθε βήμα της ατομικότητας προς την ανάγνωση των υπόκωφων επιταγών της ζωής, μορφοποιημένης όπως ο ίδιος θέτει ως προτεραιότητα.

   Από το πεδίο «λόγος» ως ανάλυση και προετοιμασία της εικονοποιίας μεταβαίνουμε στο δεύτερο, παράλληλο αρχικά αυτόνομο στη συνέχεια, επίπεδο της ποιητικής συλλογής. Αφορά το «εγώ», όχι στην φροϋδική του αναγνώριση αλλά στην ποιητική του υποκείμενου στις επιθυμίες λόγου.
Εδώ πλέον, ο λόγος έχει αποδεσμευτεί από τον ρόλο επόπτη και διαμορφωτή κατευθυντήριων αρχών και εναποθέτει τα κυριαρχικά του δικαιώματα στην αυτοτέλεια της ατομικής προσέγγισης των αισθήσεων. Πράγματι, ο έρως γνωστοποιείται στο εξωτερικό περιβάλλον ως βαθύτερη ανάγκη αποκάλυψης ενός εσωτερικού αθέατου κόσμου.
«Να είσαι θέλω
καθαγιασμένη φωτιά
στα χείλη
στο σώμα
στις φλέβες μου.
Πόθος
δαιμονικός κι αχαλίνωτος.
Έκπαγλος λόγος
στην κάθε έξαρση
των ηδονών σου» (σελ.13).
Είναι ο έρως, όχι ως σωματική επιταγή αλλά ως μετάφραση συναισθηματικών πόθων, το εγερτήριο νέας εποχής στην οποία καταφεύγει με σκοπό να βαπτίσει τα νέα δεδομένα στην αμόλυντη και καθαρή αίσθηση της φύσης των πραγμάτων. Η νέα πραγματικότητα δεν είναι εξωτερική. Δεν λανθάνει προς την άρνηση προκειμένου να ακολουθήσει διαλεκτικά την θετική αποδοχή. Είναι η νέα ουτοπία της εσωτερικής ανακάλυψης όλων όσων η πεζή καθημερινότητα, στο διάβα του χρόνου, περιορίζει και σχεδόν αστυνομεύει, προκειμένου οι επιθυμίες να υπαχθούν ολοκληρωτικά στα πολιτισμικά δεδομένα της συμβατικής αναπαραγωγής μίας εννοιακής ισορροπίας.
Σε αυτό το επίπεδο του «εγώ» αντιδιαστέλλονται τα είθισται μίας ανεδαφικής ολοκλήρωσης της πραγματικότητας. Πλέον, ο ποιητικός λόγος αυτορυθμιζόμενος σε οικείο χώρο αναδιατάσσει τα δικά του νοήματα στον έρωτα ως συναισθηματικό και πνευματικό γεγονός με τη μνήμη να συνοδεύει και να συντροφεύει την απουσία του σώματος.
«[…] τα τραγούδια που λένε για έρωτες
δίχως τον έρωτα μέσα τους» (σελ. 19).
Πράγματι, η απουσία του σώματος ως δείκτη στιγμών δεν καταργεί την επιθυμία. Αντίθετα, την επιδοκιμάζει έως την τελική της αποθέωση.

   Αποθέωση, η οποία γεφυρώνει την απόσταση με το τρίτο παράλληλο αρχικά και ανεξάρτητο εν τέλει επίπεδο στο τέλος που είναι το «εσύ». Το «εσύ» είναι απρόσωπο. Διαθέτει όμως χαρακτήρα. Έναν χαρακτήρα εξέγερσης και ρήξης.
«Ανάμεσα σε μνήμες
από καιρούς αιμοβόρους
κι αθώρητα δάκρυα
η αίσθηση ενός οικείου αγγίγματος
είναι που περικλείει
όλη την απεραντοσύνη της αγάπης» (σελ. 23).
Ιδού, η απάντηση στο τρίπτυχο του λόγου-εγώ-εσύ. Η επανάσταση των αισθήσεων και των εικόνων νοηματοδοτεί την απομάγευση του «εγώ» μέσα από τον ποιητικό «λόγο» προκειμένου, τηρουμένων των αναλογιών εποχής, χρόνου και χώρου, να προσδώσει υπεραξία στο εκάστοτε «εσύ» της αγάπης. Η τελευταία ετεροκαθορίζεται από τις πράξεις των λεκτικών προσδοκιών.
Η πράξη ως ρηξικέλευθη έκκληση αποδοχής διακλαδώνει τα λιμνάζοντα νερά του βίου ταράζοντάς τα με στόχο την διάπλαση των ονείρων στους όρους του έρωτος. Ο λόγος, καθαρμένος από τα λέπια μιας άχρωμης και άνοστης δέσμης υποχρεώσεων, γίνεται χρόνος ηδονών και παθών.
Ο ποιητής μεταμφιέζει την απόσταση, επιθυμιών και ματαίωσης των, σε προσωποποιημένη καταγραφή της ζωής.
«Μοιάζουμε ναι! Σαν διψασμένα νερά
 που κυλούν ακατάπαυστα
σε ποτάμια και μάγουλα
κι αρδεύουν επίμονα την αιωνιότητα» (σελ 49).
Η ποίηση του Τάκη Τσαντήλα είναι η εμπειρία της αξίας για ζωή με τον έρωτα σε θέση εικόνας και τις λέξεις σε σχήμα ουράνιου θόλου.

Υστερόγραφα με παραλήπτη / Τάκης Τσαντήλας

(Ποιητική συλλογή, εκδόσεις Χρόνος, Λαμία 2019)

Κριτική αναφορά / Αντώνης Χαριστός / 31.03.2020

Η παρούσα κριτική αναφορά θα δημοσιευτεί τον Μάιο του 2020
στο δεύτερο τεύχος των Εκδοτικών Νέων
της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης

 https://surrealistsalonik.wordpress.com